İstanbul
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, İstanbul Kongre Merkezi'nde, "Paylaşım, Vicdan ve İslam: Filistin, Göç ve Afganistan" temasıyla planlı İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Parlamento Birliği (İSİPAB) 16'ncı Konferansı Birinci Oturumu'na katıldı.
Oturumda mütekellim Şentop, İslam dünyasının parlamenterlerini bir araya getiren İSİPAB'ın devre başkanlığını devralmaktan sevinme duyduğunu söyledi.
Şentop, Türkiye'nin devre başkanlığı zarfında İslam coğrafyasının ve halis muhlis insanlığın huzuruna, güvenliğine, refahına yarayışlı olacak ehemmiyetli icraat etme gayreti içerisinde olacaklarını belirtti.
İslam aleminin devir hin bölünmüşlüklerle, savaşlarla, kıtlıkla, yoksullukla uğraşmak yerinde kaldığına aksan önleyen Şentop, "Eminim ki hiçbirimiz bunların yaşanmasını dilek etmiyoruz. Din kardeşlerimizin Filistin'de, Afganistan'da, Suriye'de, Irak'ta, Yemen'de, Libya'da, Rohingya'da ve şimdi nice yerde dökülen kanlarından çevre biz dert duyuyoruz." dedi.
Şentop, İslam aleminin 1,5 milyardan bir tomar insanoğlunun enerjisini arkasına alarak beşeriyetin kalbinde asırlarca sürecek bir hareketin tohumlarını yeşertebileceğini aktararak, farklılıkları bir tarafa bırakarak milyonlarca mazlumun elinden tutulabileceğine dikkati çekti.
Müslümanları bir araya getiren değerler ve hususların, ihtilafa etmen olabilecek konulardan büküm kere bir tomar bulunduğunu dile getiren Şentop, bütünlük ve beraberliğin nedenleri karşısında anlaşmazlık nedenlerinin az şimdi namevcut mesafesinde bulunduğunu kaydetti.
Şentop, toplantının başlığını gerçekleştiren "paylaşım, vicdan ve İslam" mevzularına değinerek, Filistin problemininin şümullü ve adaletli sulh ortamında çözümünün, işgalin sona erdirilmesinden, 1967 sınırlarına dayalı, başkenti Doğu Kudüs olan, sulh ve düzenlilik ortamında canlı özgür ve hükümran Filistin devletinden geçtiğini anlatım etti.
Orta Doğu'da barış, hayat ve itimat ortamının kalımlı olması düşüncesince bu durumun ön araç bulunduğunu dile getiren Şentop, "İsrail'in obstrüksiyon altındaki topraklarda gayrikanuni iskân ve mecburi boşaltma derece uygulamalarının, Kudüs'ün statüsünü aşındırmayı hedefleyen girişimlerinin sona erdirilmesine müteveccih çabalarda bütünlük ve el birliği içerisinde cereyan edeceğiz." değerlendirmesini yaptı.
Şentop, evren genelinde 2 milyara andıran Müslümanın bütünlük içerisinde olamamasının İsrail'in politikalarını şimdi korkusuz uygulamasına etmen bulunduğunu anlatarak, üç gökçül dinin mukaddes mekanlarının bir arada arazi aldığı, geçmiş kıbleyi barındıran "peygamberler şehri" Kudüs'ün zamanı ve türel statüsünün muhafazasının elden Müslümanlar düşüncesince değil, halis muhlis evren düşüncesince fariza bulunduğunu vurguladı.
İSİPAB topluluğunun İsrail'in hususiyet dışı uygulamasına sonuç vermesi ve Filistin meselesinin arsıulusal camianın gündeminde tutulmasına müteveccih çabaları artırarak sürdürmesi icap ettiğini tamlayan Şentop, Filistin devletinin şimdi bir tomar diyar çeşidinden tanınması düşüncesince şimdi bir tomar hız gösterilmesi icap ettiğini kaydetti.
"Afganistan'da sulh ve istikrarın tesisi önceliğimiz olmalı"
İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi devletler kendisine Afgan halkının barış, muvazene ve bol bolamat içerisinde yaşamasını teminen değme bölgede Afganistan'la el birliği içerisinde olunması icap ettiğinin altını çizen Şentop, "Afganistan'da sulh ve istikrarın tesisi önceliğimiz olmalı ve bu mevzuda teşrikimesai içerisinde çalışmalıyız. Uluslararası camianın Afganistan'da sağlık, yetişek derece eleştiri sektörler dahil, asliye talih yapılarının ayakta tutulması yönündeki çabalarını destekliyoruz. Ancak arsıulusal maşer çeşidinden sağlanan ilerlemeler daha baş döndürücü kırılgan durumda. Afganistan'da sulh ve muvazene sürdürülebilir temellere kavuşturulana denli semt ülkelerinin ve arsıulusal camianın desteğinin bitmeme etmesinin mecburi olduğuna inanıyoruz. Ülkede ölçülü ve etraflıca vadede istikrar, etraflıca bir dümen kurulabilmesi ve dümen kapasitesine değgin olacaktır. Bununla baş başa kalımlı sulh ve muvazene fakat Afganlar ortada sağlanacak ve semt ülkeleriyle arsıulusal camianın destekleyeceği bir uzlaşıyla realizasyon edilebilir." sanarak konuştu.
Afganistan'da insancasına durumun hakkıyla baş döndürücü bulut donör bulunduğunu tamlayan Şentop, ülkenin yüzdelik 80'inin hararetli ve ağır kuraklıkla savaşım ettiğini, nüfusun elden yüzdelik 5'inin aldığı kadar manca bulduğunu, iveğen açlıkla hakkında karşıya kalanların sayısının 23 milyon ile üstün dereceli seviyeye ulaştığının kestirim edildiğini aktardı.
Şentop, 1 milyon çocuğun açlıktan ve soğuktan ahiret yolculuğu riskiyle hakkında karşıya olduğuna dikkati çekerek, "Dolayısıyla İslam devletleri kendisine bizlerin Afganistan'a dayanak olma dair en ön sıralarda arazi almamız icap ettiğini anlatım buyurmak isterim. Asya'nın kalbinde arazi meydan bu izlemsel ülkede istikrarsızlığın yayılması kimsenin çıkarına iş etmeyecektir. Terörizm, aşırılıkçı akımlar ve kesintili göçle savaşım düşüncesince istikrarın sağlanması rüçhan olmalıdır. Unutulmamalıdır ki Afganistan'da düzenlilik ve istikrar, diyalekt ve global sulh ve bol bolamat düşüncesince elzem bir unsurdur. Bu doğrultudaki çalışmalarımızı sürdürmeye bitmeme edeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Kuzey Afrika devletleri ile halklar arasındaki kuma tarihe yaslanan çelimli bağların kuvvetlendirilmesi ve bölgenin dengeli bir duruma gelmesinin değme daima öncelikleri ortada bulunduğunu özetleyen Şentop, şunları kaydetti:
"Libya da Afganistan derece bölgenin istikrarı ve arsıulusal sulh düşüncesince dirimsel ciddiyete ehil bir diyar olup, Kuzey Afrika ve Sahra Altı Afrika'nın Akdeniz'e oluşturulan kapısıdır. Bu noktada İSİPAB devletleri kendisine Libya'da gerçekleştirilecek seçimlerin Libya'nın sulh ve istikrarına, bütünlük ve bütünlüğüne ulama sağlaması düşüncesince elimizden geleni yapmalıyız. Bu çerçevede, seçimlere değgin türel yerin ve kararların beklenen bulunan en etraflıca halde ele alınmasının ehemmiyetli bir konu bulunduğunu da anımsatmak isteriz."
"Son 9 senedir yerinden edilen eş sayısı 82 milyonu geçmiştir"
Mustafa Şentop, toplantının bir öbür konusunu yapılanma fail huruç olgusunun, arsıulusal camianın el birliğiyle ele alması müstelzim rüçhan meselelerin başlangıcında geldiğini anlatım etti.
Dünyanın, 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanmış bulunan en iri insanoğlu hareketliliğiyle hakkında karşıya olduğuna dikkati çekici Şentop, şöyleki konuştu:
"Son 9 senedir yerinden edilen eş sayısı 82 milyonu geçmiştir. Mevcut durum, global kurda bir buhran bulunduğunu ve bunu görmezden gelemeyeceğimizi ortaya koyuyor. Gerekli tedbirler zamanlıca alınmadığı takdirde kesintili huruç konusu ve sığınmacı krizi dünyanın gündeminde arazi almaya bitmeme edecektir. Küresel düzeydeki krizlerde, başta Suriye ve Afgan halkı bekâr mevdu ve arsıulusal maşer çeşidinden sığınmacı yükünü üstüne sektör ülkelerle mukteza adaletli zorluk ve hata paylaşımı yapılmamıştır. Hala Suriye ve Afganistan'da ölüm kalım savaşı veren milyonlarca insanoğlu mevcuttur. Bu halkların hakkında karşıya kalmış olduğu koyu yaraların ve sınamaların biricik başına beş altı ülkenin çabalarıyla çözülmesi beklenen değildir. Küresel düzeydeki insancasına krize, global kurda analizör üretilmesi gerekir. Son 7 senedir dünyada en bir tomar sığınmacıya ev sahipliği önleyen diyar kendisine bugün 5 milyondan bir tomar yabancıyı mihman ediyoruz. Son 10 yılda vatanımızda doğan Suriyeli sayısı 700 bini geçmiştir. Suriye krizinin oluşturduğu yükü Türkiye, Ürdün, Lübnan, Irak derece beş altı diyar biricik başına üstlenmektedir. Ülkelerimizin çabalarıyla gerçekte insanlığın onuru kurtarılmıştır. Göç dair hata almayan devletlerin adamlık ve vicdan krizi, minimum huruç haysiyetiyle yaşanmış bulunan insancasına buhran denli büyüktür. Esasen arsıulusal toplum, kişilerin huruç etmelerini engelleyecek, özlük devletlerinde yaşayabilmeleri düşüncesince mukteza minimal koşulları sağlayacak siyaset ve uygulamaları yaşama geçirmelidir."
Türkiye ve TBMM olarak, devre başkanlıkları zarfında halis muhlis bu hastalıkların ve soruların yanıtını bulmak, hastalıkların çözümüne dayanak olmak, kurumları canlandırmak, örgen devletlerin de destekleriyle velut bir danışma ortamı peyda etmek düşüncesince hız edeceklerini özetleyen Şentop, birleştirici olmaya çalışacaklarını, aralarındaki muhabbeti tasarruf buyurmak düşüncesince halis muhlis güçlerini ortaya koyacaklarını söyledi.
Şentop, İslam ülkelerinin düzenlilik ve istikrarına, halkların sulh ve refahına ulama iletmek için, lüzum insancasına gereksinimlerin karşılanması gerekse aralarında anlaşmazlık bulunanların barıştırılması hususlarında İSİPAB kendisine öne çıkmaları, müspet ve kez resim davranış benimsemeleri icap ettiğini laflarına ekledi.
Konuşmaların peşi sıra oturuma reislik fail Şentop, Afrika ve Arap gruplarında mevcut delegasyon başkanları arasından birer reis yardımcısı, başkaca parlamenterler arasından bir raportör seçileceğini aktardı.
Geçilen oylamada, Konferans Başkan Yardımcılığına Afrika grubundan Nijer, Arap grubundan Kuveyt seçilirken, Konferans Raportörlüğüne de İSİPAB Türk Grubu Başkanı Orhan Atalay getirildi.
İcra Komitesi'nin tavsiyesi üstünde Genel Komite çeşidinden hazırlanmakta bulunan ruzname ve düzentileme programı ile İSİPAB Genel Sekreteri'nin çalışkanlık tutanağı da oylama ile bildirme edildi. Heyet, Parlamenterlerarası Kudüs Platformu'nun İSİPAB'a rasatçı statüsü başvurusunu da onayladı.
Bu arada, meydana getirilen oylama sonucunda İSİPAB Genel Sekreteri ve Genel Sekreter Yardımcısı'nın fariza süresi 2022 Ağustos ayından itibaren 4 sene şimdi uzatıldı.
Daha sonra, yasama kurulu başkanları, başkanvekilleri ve delegasyon başkanlarının konuşmalarını yapacakları umumi müzakereye geçildi.
