Ankara
AA muhabirinin TİGEM'den edinmiş bulunduğu bilgilere göre, Türkiye'de safkan Arap atı yetiştiriciliği iri miktarda talih haralarında yapılıyor.
Osmanlı'nın kuruluşundan buyana atçılık faaliyetleri bitmeme ederken, dakika TİGEM bünyesindeki Eskişehir'deki Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğünde (TİM), Bursa'daki Karacabey TİM'de ve Malatya'daki Sultansuyu TİM'de safkan Arap atları yetiştiriliyor.
Temmuz ayında bahis konusu 3 işletmede bütün 210 koşu tayı satışından 31 milyon 334 bin teklik dirimlik elde edildi. Tayların adanmış averajı 149 bin 210 teklik oldu.
Karacabey TİM yetiştirmesi elit taylar 27 Eylül, Sultansuyu yetiştirmesi olanlar 11 Ekim, Anadolu yetiştirmesi olanlar ise 25 Ekim'de İstanbul Veliefendi Hipodromu'nda düzenlenecek müzayedede satışa sunulacak.
Bu işletmelerce satışa çıkartılacak 52 taydan bütün 20 milyon liranın üstünde dirimlik elde edilmesi bekleniyor.
Elit taylar ortada kardeşi erdemli konkur performansı ve kol iktisap başarısı göstermiş olanları bulunması sayesinde bunların satışından erdemli nema sağlanacağı öngörülüyor.
Yüksek fiyata satılması muhtemel taylar ortada Attargah, Akatahan, Sürgün Kral, Efsaneat, Atabeyli ve Eraykan da bulunuyor.
"Dünyada en çok Arap atına erbap diyar Türkiye"
TİGEM Genel Müdürü Hasan Gezginç, AA muhabirine, safkan Arap atlarının, bir çok ülkede nezaket ve gövde güzelliği nedeniyle sadece demonstrasyon atı olarak, bazılarında ise demonstrasyon ve koşu gayeli yerine yetiştirildiğini anlattı.
TİGEM'in ise bu atları konkur gayeli yetiştirdiğini tamlayan Gezginç, şu detayları paylaştı:
"At yetiştiriciliğinin yapıldığı 3 işletmede salname sayı farkı 360 tay dünyaya gelmektedir. Dünyada kestirmece 18 bin maya Arap atı bulunmaktadır. Bu atlardan kestirmece 4 bin 200'ü Türkiye'de olup, TİGEM'in erbap bulunduğu at varlığı 1400 baştır. Arap atı yetiştiriciliği dair dünyada en çok Arap atına erbap diyar Türkiye'dir. Türkiye'de en ehemmiyetli üretici ise TİGEM'dir. Türkiye'de at ıslahının temeli Arap atı hakkında kurulmuş, yetiştiriciliği talih çeşidinden önemle ele gücenmiş bulunmaktadır."
Gezginç, Cumhuriyetin ilanının peşi sıra Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle safkan Arap atı yetiştiriciliği dair komite kurulduğunu tabir ederek, komisyonun, Lübnan, Suriye ve Irak'a gidip, bu bölgelerden 1932'de 22 giriş ve 1936'da ise 119 giriş kazanmak üzere, seçilen muhtemelen familyalardan safkan Arap atı satın aldığını dile getirdi.
"Yetiştiricilik primi yerine kestirmece 80 milyon dirimlik devlete kazandırılıyor"
Türkiye'ye getirtilen bu atlarla ülkede Arap atçılığının dirilişinin baştan sağlandığını vurgulayan Gezginç, şunları kaydetti:
"2017'de meydana getirilen araştırmaya layıkıyla Türk Soy Kütüğü'ne mukayyet safkan İngiliz ve Arap atı kazanmak kadar 42 bin at ile bu piyasanın ekonomiye yılda 2,3 bilyon lira, amme maddi durumuna de salname 1,2 bilyon teklik yardım sağlamış bulunduğu belirlendi. Raporda 1 atın vasıtalı ve çarpan etkileriyle bu arada 3 insana istihdam yarattığı, 11 ferdin ise geçimini sağlamış bulunduğu belirlendi. Sektörün şu an 65 bini konkur atçılığında kazanmak kadar bütün 84 bin insana istihdam, 300 bin insana barışma deposu yarattığı ortaya çıktı. Belirtilen rakamlar 2017 verileri olup 2022'de bu rakamın kestirmece 5 büküm artarak 10 bilyon liranın hakkında çıkmış bulunduğu düşünülmektedir. TİGEM at yetiştiriciliğinde 180 insana istihdam yaratarak kestirmece 500 ferdin geçimini sağlamakta, yetiştirilen taylardan elde edilmiş adanmış ve yetiştiricilik primi yerine kestirmece 80 milyon dirimlik devlete kazandırılmaktadır. Ayrıca satılan taylar, erdemli konkur performansı göstererek toy at sahiplerinin tüketicilere girmesine, vasıtalı yerine bu piyasanın gelişmesine ve Türkiye ekonomisine yardım sağlamaktadır."
