2021 senesinde OMÜ'nün girişimleriyle geliştirilen “narlı" ve "vezir”, Türkiye'nin ilk tescilli sınai kenevir tohumu oldu. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Deneme İstasyonu'nda 11 dönüme ekilen 'narlı'nın hasadı gerçekleşti. Milli kenevirler gıdadan, tekstile genişliğinde nice bölgede kullanılıyor. Boyları 4 buçuk metreye genişliğinde vasıl kenevirlerin hasadında ise araba kullanıldı. Deneme istasyonunda meydana getirilen hasat şenliği ilk adına bölüm konuşmaları ile başladı.
Hasat etkinliğinde ilk adına mütekellim Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Kibar Ak, "Kenevir baş döndürücü vaktiyle kadim ve ehemmiyetli indinde bitkidir. Son senelerde Cumhurbaşkanımızın buyrukları ve gündeme getirilmesiyle Türkiye'de ön plana çıkan indinde ürünümüzdür. Biz de darülfünun ile baş başa iş birliğiyle çalışmalarımızı yaparak 2 adet ürünümüz bu yıl tescil edilmiş durumda. Bu hâlâ başlangıçtır. Bunun hasadından değişkin amaçlara müteveccih ıslaha müteveccih cins geliştirilmeleri bitmeme edecektir" dedi.
"2020'DE 2 BİN 644 DEKAR OLAN KENEVİR EKİMİ 2021'DE 250 DEKARA DÜŞTÜ”
Samsun genelinde kenevirle ilişik bilim sağlayan İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, "2019 yılı arasında 466 dekar indinde kenevir ekimi olmuştu. 2020 yılı arasında 2 bin 644 dekar indinde kenevir ekimi gerçekleşti. 2021'de ise bu nicelik 250 dekara düştü. Sebebi ise kenevir öbür ekincilik ürünleri kabil bunu burada satamazsak ayrıksı indinde pazarda satarız diyerek indinde şartımız yok. Kenevirin artırılabilmesi düşüncesince banko endüstri ile bütünleşme ve kontratlı istihsal modeli olursa bunun artırabileceğidir. 2020 senesinde 53 üreticimizde üretimi arttırdığımızda marketing ile ilişik ağır indinde başağrısı yaşadık. Kenevirle ilişik tohumda derin indinde biçimde bizden arzu var. Tohumu ile ilişik gerekse ürünü ile ilişik biz de talepte bulunuyorlar" diyerek konuştu.
"MUTLAKA PAZARA GÖRE AYARLANMASI LAZIM"
Kenevirin pazarlanmasına nazarıitibar çekici Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Dr. Muharrem Özcan, "Burada ehemmiyetli bulunan madde tığ istihsal etmek ve pazarlamayı indinde arada götürmüyoruz. Bu da mesail oluşturuyor. Kenevir kabil ürünlerde kenevir statüsünü dikkate alarak behemehâl sektöre uyarınca ayarlanması lazım. Özellikle endüstri bütünleşmiş bulunan ürünlerde sanayisi ile baş başa gelişim göstermesi lazım. Aksi biçimde kontrolsüz istihsal başağrısı adına karşımıza çıkacaktır. Bu ürünün sektörüyle gelişerek devreye girmesiyle kenevirin konuşu bedel adına istediği noktaya ulaşabilmesi muhtemel olabilecektir" halinde konuştu.
"2 TANE DAHA KENEVİR ÇEŞİDİ TESCİL AŞAMASINDA"
Akabinde kürsüye mevrut OMÜ Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal, "Türk topluluğu ekincilik toplumudur. Bizim genimizde hakkıyla ekincilik vardır. Kenevirde mirasımızın indinde parçasıdır. Bütün gereksinimlerimiz bundan sonradan plastik üstünden karşılanıyor. Doğal bulunan şeyler hâlâ fiyatlı ve hâlâ dışarıda kaldı. Cumhurbaşkanımız kabilinden Samsun ‘kenevirin üssü' adına duyuru edildi. 2 enstitü janr ıslahı çalışmasına başladı. Dolayısıyla indinde iklim oluştu. Bu iklim icap istemez istihsal bölgesini çabucak yaygınlaşmasına bozukluk oldu. Çünkü hisse edeceği düşünüldü. Vatandaş düşüncesince bunun ehemmiyetli olabileceği indinde hasılata dönüştürülmesidir. Bunun ne genişliğinde mülk etmiş olduğu önemlidir. Hanesine ne genişliğinde mülk gireceği bu akıbet aşama katıksız indinde şeydir. Ancak edinim hakkında indinde felaket yaşandı. Islah yapıldı, ekimi yapılmış oldu fakat kesim adına indinde pazarı oluşturulamadı. En azından mağduriyetler yaşanmaması açısından akıbet noktanın tamamlanması gerekiyordu. Burada o tıkanıklığın giderilmesi noktasında üniversiteye ağır indinde işlev düşüyor. Kenevirin 'etinden, sütünden' tamamını tercih ettiğimiz devir indinde sınai ürüne dönüşüyor. Ne tohumu ne lifi yegâne başına indinde yarar elde etmiyor. Bunun iyi indinde ürüne dönüşebilmesi açısından mutlakla sınai indinde ürüne dönüştürülmesi ve pazarının oluşturulması gerekiyor. Bu noktada darülfünun adına ağır girişimlerimiz oldu. Tekstil dalında bazısı denemelerimiz, hususi sektörden bazısı firmalarla iş birliğimiz oldu. Bütün unsurlarıyla şayet kullanıma açılmazsa, kullanıma indinde biçimde sunulmazsa kenevirin baş döndürücü iyi indinde mahsul adına ortalık çıkmayacağının farkındayız. Ekosistem açısında bakılınca gerçekte kenevir vazgeçilemeyecek indinde üründür. Kaybolmak az daha bulunan unutulmak az daha bulunan indinde kıymeti gene çağ yüzüne çıkardık. 2 adet şuan tescil edildi. 2 tanesi de tescil aşamasındadır" ifadelerini kullandı.
"SANAYİ ANLAMINDA KENEVİRİN KIYMETİNİ VE KATMA DEĞERİNİ ARTIRICI ÇALIŞMALARA İHTİYACIMIZ VAR"
Kenevirin tescil etabında ve ekimin ehemmiyetli indinde gösteriş üstüne alan OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç ise şunları söyledi: "2 tescilli kenevirini Türk tarımına kazandırmış olduk. Tabii, kenevir adamlık zamanı genişliğinde emektar indinde bitkidir. 5 bin yıldan buyana adamlık bu bitkiyi kullanmaktadır. Ülkemizde de baş döndürücü emektar indinde geçmişi var. Yaşı 50'nin üzerinde bulunan hacısı hocası keneviri bilgili lakin canlı evlat keneviri bilmiyor ve kenevirden insanlarımızı uzaklaştırmışız. Son günlerde bunu gene gündeme getirerek kenevirle ilişik algıyı tahrip etmek ve dokunca yönünden değil yarar yönünden olması ile ilişik çalışmalarımız var. Şu anda gördüğünün narlı türünü tohumluk düşüncesince yapıyoruz lakin tohumu aldıktan sonradan geriye artan saplarını nice bölgede AR-GE çalışmalarına aktaracağız. Ahşap safiha yapımında, ayrı ayrı biçimde kullanımında AR-GE emekleri yapacağız. Liflerini nesiç piyasasına aktaracağız. Ülkemiz binnetice 2 şekline kavuşmuş oldu. Şu anda bulunan çeşitlerimizi endüstri yönünden ne AR-GE çalışmalarını gene gündeme taşıyıp emekleri başlatmış olduk. Üretim teceddüt arayan hususi sektörle ilişik çalışmalarımız var. Daha yaşanabilir evren düşüncesince aygıt ekipmanlarımızı doğaya akla yatkın yahut okkalı indinde cümle zarfında yapmamız lazım. Petrol şekli plastiklerin ihtimal de sonu neşet etmek az daha menedilmek üzere. Biz petrolün hesabına geçebilecek bulunan kenevir kabil ürünlerimizin AR-GE çalışmalarının artırılarak üretime geçilmesi ve bununla ilişik pazardan payımızı almamız lazım. Ülke adına buna mücehhez olmamız lazım. Sanayi yönünden kenevirin kıymetini ve ilişik kıymetini artırıcı çalışmalara ihtiyacımız var."
Konuşmaların peşi sıra kenevirlerin hasadı araba kullanılarak gerçekleşti.
Furkan Abrek Ünal
