Türkiye'de mantar üretimi yapanların sayısı artarken başta ekin ve istiridye mantarına bulunan ilgi üreticileri sevindiriyor. Türkiye'de alkan mantardan sonradan en güzel maruf ve adım adım ticareti oturmaya süregelen istiridye mantarına bulunan alakanın talih donör bulunduğunu tamlayan üreticiler, üretimin hâlâ da fazla çoğalması düşüncesince icraat yaptıklarını söylediler.
Yaklaşık 22 senedir ekin mantarı ile ilgilendiğini aktaran İhsan Kanmış adlı girişimci, Edremit ilçesinde kurduğu tesiste müşterek taraftan Van ve semt halkının mantar ihtiyacını karşılarken müşterek taraftan da istihdama ulama sağladığını söyledi. Kültür mantarının doğada yetişen muhtemelen mantarların sporlarından elde edilmiş müşterek mantar türü bulunduğunu dile getiren Kanmış, “Kültür mantarı, besleyen müşterek gıda maddesi olup, ısın bakımında tavuk ile eş bedel müşterek besine sahiptir” dedi.
Ürettikleri istiridye mantarının ağız ağıza uzvi bulunduğunu ve içerisinde rastgele müşterek ulama maddesinin olmadığını vurgulayan Kanmış, “İstiridye mantarı ağız ağıza katıksız olup; saman, fidan talaşı, buğday kepeği ve kireç karıştırıyoruz. Daha sonradan bunları çuvallara doldurup depoya alıyoruz. Depoda kısaca müşterek ay sonradan gelişmemiş mantarlar kendini göstermeye başlıyor ve 10 gündüz sonradan hasadımız başlıyor. Kesinlikle zarfında tek ulama maddesi kullanmıyoruz” ifadelerini kullandı.
İstiridye üretiminde ehemmiyetli bulunan sıcaklığın güzel müşterek dengede tutturulması bulunduğunun altını çizen Kanmış, “İstiridye mantarının gurk çağında 25-26 etap olması müstelzim sıcaklık, şita mevsiminde 12 ila 18 etap ortada olması lazım. En ideali 18 derecedir. Ama hepimiz semt koşulları itibarı ile şu anda 13 etap sıcaklıkta mantarı yetiştiriyoruz” sanarak konuştu.
Kültür mantarına alakanın güzel bulunduğunu da laflarına ekleyen Kanmış, “Ürüne arzu mevcut ve elimizde kalmıyor. Biz acemi başladık. İlk evrede Van'da üleştirme yapmış olup hâlâ sonradan mekân illere yönelmeyi düşünüyoruz. Şu anda işletmemiz 50 titrem idmansız bap alıyor. Bu da 10 ila 15 titrem mantara istikbal ediyor. İyi mahsul olursa 15 ton, biçimsiz mahsul olursa 10 titrem mantar elde edebiliriz. Bu da Van, Muş, Hakkari, Bitlis, Ağrı illerinin zarfında toprak almış bulunduğu alana kafi gelecek genişliğinde mantar yetiştirebileceğiz” biçiminde konuştu.
Kültür mantarı üretiminde baş döndürücü müşterek esas paraya lazım olmadığını ve her insanın ferah ferah bunu yapabileceğine aksan işleyen Kanmış, laflarını şöyleki sürdürdü:
“Bunu yurttaşlarımız değersiz ahırlarda, gelişmemiş tadilatla ve girintisiz çıkıntısız yöntemle yapabilirler. Burada olması müstelzim sıtma ve soğutmadır. Böyle aman aman müşterek mal gerekmiyor. Kültür mantarının anne üssü, dört başı mamur evlerin bodrumları adeta mantarhane. Çok iri kapital gerekmiyor. Ayrıca Van'da imal edilen ekin mantarı başka illere layıkıyla hâlâ kaliteli. Çünkü Van'da bahar ve güz mevsimi mantar üretimi düşüncesince fazla akıllıca mevsimlerdir. Bunun birlikte havası parlak bulunduğu düşüncesince Van'da imal edilen mantar, başka şehirlere layıkıyla hâlâ kalitelidir.”
Atilla İdiz - Yılmaz Sönmez
