Ankara
Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Halim Gençoğlu'nun "Bree Sokağı No 122 Afrika'ya Hayat Veren Türkler" kitabında ailesinin evveliyatına toprak sunulan Muhammed Nathri Efendi, Apartheid devrinde yaşadıklarını ve Güney Afrika'daki ırkçılıkla mücadelede ragbi sporunun rolüne bağlı AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Başkent Cape Town'da 1956 senesinde doğan Nathri Efendi, "Eski kefaret yüzünden az henüz herhangi müşterek bölgede ayrımcılığa uğruyorduk. Ragbi sporu altında birleşenler Apartheid rejimini mısra getirmeyi başardı." dedi.
Hayatı süresince sporla uğraştığına dikkati çekici Nathri Efendi, "Tüm kariyerim, doğduğum yerdeki şerait zımnında spor oldu. İçine tahavvül etmek durumunda olduğum spor ise ragbi oldu. Ragbi, bölgemdeki Müslüman toplumu ve emek vermek arkadaşlarımı müşterek araya getiren en ehemmiyetli unsurdu." ifadelerini kullandı.
Apartheid devrinde herhangi müşterek bölgede ayrımcılığa uğradıklarını vurgulayan Nathri Efendi, "Eski kefaret yüzünden az henüz herhangi müşterek bölgede ayrımcılığa uğruyorduk. Ben aşırı şanslıydım zira ragbide aşırı erdemli noktalara geldim. Bizimkinin beraberinde Batı Cape Bölgesi ile Durban şehrinin de temsilcisiydim. Ragbi oynadığım dönemlerde, müşterilerini biraya getiriyordum." sanarak konuştu.
"Çok iri değişikler oldu"
Apartheid sürecinin peşi esna Güney Afrika'da aşırı iri değişikler bulunduğunu tamlayan Nathri Efendi, "Ragbi sporu altında birleşenler Apartheid rejimini mısra getirmeyi başardı. Biraz da denizaşırı ülkelerdeki kişilerin yardımıyla he bu." ifadelerini kullandı.
Güney Afrika'da bugün ayrımlı renklerde kişilerin ragbinin ortamında toprak çokça dikkati çekici Nathri Efendi, "Bugün kılıç de beyazlar denli güzel oynayabildiğimizi tanıtlama fırsatı yakalıyoruz. Bugünkü takımlara baktığınızda, aşırı sayıda siyahi, aşılanmamış ve alkan oyuncunun toprak aldığını görürsünüz. Ragbi yardımıyla bu ülkenin müşterilerini birbirine bağlandı. Bu sayede Güney Afrika dünyanın en maruf ülkelerinden birisi biçimine geldi." sanarak konuştu.
"Cape Town’ın Müslüman mahallesi..."
Dedesinin büyükbabası Hacı Hasanüddin Efendi'nin 1836 senesinde İslam dinini belletmek düşüncesince Osmanlı topraklarından Güney Afrika'ya geldiği bilgisini sağlayan Muhammed Nathri Efendi, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Müslümanlığı alana yansıtmak şartıyla geldi ve burada okudu. Onun ardından, benim iri babam bölgedeki Müslümanlara İslami yetişek sağlayan akıbet Osmanlı alimlerinden Derviş Efendi, burada yaşamaya bitmeme etti. Sonra babam Mahmud Münir Efendi bayrağı devraldı. Cape Town’ın Müslüman mahallesi, Bo-Kaap Semtinde, 71 Wale Caddesi'nde doğdu. Babam, köklerinden mevrut bu mücadelenin farkındaydı. Apartheid devrinde ragbi sporunu müşterek sav şekilde kullandı ve ırkçılıkla uğraş etti."
"Ragbi, sportif yönden, müşterilerini birbirine bağladı"
Nathri Efendi, babası Mahmud Münir Efendi'nin Güney Afrika'da ragbi sporunun liderlerinden bulunduğunu belirterek, "Babam, ilkokula giden, önemsiz yaşta ragbici kazanmak talip evlatların eğitimini üstlendi." değerlendirmesinde bulundu.
Mahmud Münir Efendi'nin ragbici kazanmak talip evlatları Kimberley kentine götürdüğünü ve karşılaşmalar düzenlediğini dile getiren Nathri Efendi, "10, 12 yaşında ragbi oynayan bu evlatların isimleri, Cape Town'ın binlerce kilometre ötesinde üstelik duyuldu. Kendi yaştaki başka çocuklarla turnuvalara katıldılar. Sporun ruhu yardımıyla toplaşma ve hareketlilik olanağı buldular. Onlar elden Cape Town'da ragbi oynamadı. Yurt dışına açıldı. Rahmetli babam, bazısı önemsiz aktörleri Avustralya'ya götürdü. Bugün, o oyuncular mütekâmil he ve yaşadıkları deneyimlerden gururla bahsedebilirler. Ragbi, sportif yönden, müşterilerini birbirine bağladı, aşırı ayrımlı kültürlerden arkadaşlıklar kurulmasına punt oldu." sanarak konuştu.
Babasının "Ragbi kuşkulanmak istiyorsan çelimli müşterek büyümek istiyorsun." şeklindeki fikre erinç çıktığını tabir fail Nathri Efendi, şunları söyledi:
"Ebeveynler, yapılı, ciddi ve dızman bulunmadığı sürece evlatlarının ragbi oynamasını istemez. Oynadığımız devirde rakiplerimiz ve grup dostlarım da buna benzeşim özelliklere sahipti. Babam bu mantaliteye erinç çıkıyordu zira biz, rakiplerimiz denli iri değildik. Maçları kaybetmenizin nedeni, iri olmamanız değil, güzel müşterek tekniğe eş olmamanızdandır. Bugünkü oyunculara baktığında, yapılılar kadar, minyon tipli aktör da mevcut ve aşırı iyiler. Dünya Kupası'nda mülevven tende nice küçük iri aktör oynadı. Ragbi, herhangi müşterek devir tekniğin henüz ehemmiyetli bulunduğu müşterek oyundur. Bazıları 'ragbi eş oyunudur' der. Bu da akıllıca değil. Böyle olsaydı bu spor bu denli gelişmezdi. Ragbi sporu sevenlerin oyunudur. Yeteneğin mevcut ise oynarsın, güzel sumsuk yahut tepme atarsan değil. Bu müşterek spor, dövüş değil."
Türk vatandaşlığını aldı
Türk vatandaşlığı başvurusu ikrar edilen Nahtri Efendi'nin ve ailesinin yaşamış bulunduğu Cape Town, Bo-Kaap Semti, 71 Wale Caddesi'ndeki ev müzeye dönüştürüldü.
Vatandaşlık işlemlerinin pandemi zımnında geciktiğini tabir fail Nahtri Efendi, bu konudaki yardımları düşüncesince Halim Gençoğlu ile İstanbul Yavuz Sultan Selim Camisi Baş İmamı Abdullah Kılıç'a teşekkürname etti.
Özellikle torunları yerine bahtiyar bulunduğunu dile getiren Nahtri Efendi, "Ailecek aşırı alım çalım duyuyoruz bu durumdan. Pandemi zımnında az buçuk uzadı ancak böylecene oldu. Yakında Türkiye'ye geleceğim." niteleyerek laflarını tamamladı.
