Erzurum
Erzurum'da, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Atatürk Üniversitesinin yardımıyla kurulan Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) düşüncesince Rusya'dan getirilen teleskobun kurulumu şişman miktarda tamamlandı.
Bilim dünyası açısından sonuç etap ehemmiyetli yanında uygulayım bilimi yatırımı kendisine değerlendirilen, Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) bünyesindeki gözlemevi, Erzurum'daki 3 bin 170 rakımlı Konaklı Karakaya Tepeleri'ne kuruluyor.
Astronomi ve gök bilimine ehemmiyetli ulama sunacak, Türkiye'nin 2023 zevahir projeleri arasındaki gözlemevindeki çalışmalar, ülke şartları ve toy kimse koronavirüs salgını zımnında ıvır zıvır kabiliyetli aksaklıklara karşın sürüyor.
İlk ışığın 2022 yılı sonuna akıllıca katılması hedeflenen gözlemevine, Rusya'dan getirilen "Türkiye'nin en şişman kabiliyetli ve önce al ötesi teleskobu"nun kurulması emekleri bitmeme ediyor. Teleskobun gözlemevine kurulması çalışmalarının bugüne genişliğinde yüzdelik 85'i tamamlandı.
ATASAM Müdürü ve DAG Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Cahit Yeşilyaprak, AA muhabirine, rasathane düşüncesince derinliğine yanında müddet hem enfrastrüktür bununla ortak üstyapı kurmakla uğraştıklarını söyledi.
Teleskobun kurulumunu yüzdelik 85 oranında tamamladıklarını tabir fail Yeşilyaprak, şöyleki konuştu:
"Bina ve kubbede küçük rötuşlar kaldı. Kaplanmak kıl payı Rusya'ya gönderdiğimiz aynayı güzeşte ay Erzurum'a getirdik ve önce fırsatta fevk çıkardık. Bunun dışında şişman ve 2 pare ıvır zıvır iktisap geçirmek kıl payı 3 pare aynamız var. Bunların teleskoba montaj yapılması kaldı. Yine gelişmemiş elektriksel linkler var. Bunları yaptıktan sonradan önümüzdeki yaz ve güz zamanında bunların testlerine başlayacağız. Teleskobun mekanik, optik, elektronik ve yazılım testleri olacak. Optik testler az buçuk hassas. Bu testleri gerçekleştirmek düşüncesince muhtemelen ortamlara başta de ülke sıcaklığına gerekseme var. Optikleri yerleştirirken mümkünse göz sıcaklığında konumlamak istiyoruz ki sonradan yaz ve kışın rastlayacağımız hararet farklarının toleranslarını akıllıca yapabilelim."
"Ekim ve ya teşrinisani kabilinden önce ışığı edinmeyi planlıyoruz"
Yeşilyaprak, çatı ve kubbenin bu kıştan artan kalık ve ya gelişmemiş problemlerini gidereceklerini belirterek, müstevli sürecinde yaşadıkları sıkıntıları anlattı.
Yurt dışından hem kurulum bununla ortak bazısı süreçlere iane geçirmek düşüncesince mevrut ecnebi ekiplerin müstevli hasebiyle 2,5 ay geciktiğini dile getiren Yeşilyaprak, "Önümüzdeki yaz pandemiden etkilenmezsek, bu sene o koşullar olmazsa, şimdi güzel yanında proses geçirirsek ve değme obje uğrunda giderse, 2022'nin önce teşrin ve ya teşrinisani kocaoğlan kabilinden önce ışığı edinmeyi planlıyoruz." sanarak konuştu.
Hata olmaması düşüncesince baş döndürücü kırılan çalıştıklarını kaydeden Yeşilyaprak, şöyleki bitmeme etti:
"İnşaat zamanında teleskobun ve ya kubbenin oturacağı yerlerde milimetrik hatalara müsaade verildi ki mekanik aksamda kırılan bulunan mekaniklerin en azından montajında bu, mikrometre düzeyine düştü. Optiklerde de mikrometre ve mikrometre dibine atlamak zorundayız ki tığ gökyüzündeki etap zaviye saniye cinsinden kırılan ölçümleri ferah ferah yapabilelim zira burada yapacağınız yanında iki zaviye saniyelik yanında günah evrende ve uzayda görüntüden ötürü trilyonlarca kilometreye dünyalık olacak. Bunları engel iktisap geçirmek düşüncesince bu hassasiyetlere daima ehemmiyet veriyoruz zira yanında el kurulacak ve kurulduktan sonradan gözlemevinin değme şeyini sağlarsanız, güncellemelerini ve lüzumlu teknolojik yenilemeyi sağlarsanız, 50-70 sene ferah ferah ömrü var. "
"Ağustos kabilinden aynalarla testlere başlayacağız"
Yeşilyaprak, bahsetmiş bulunduğu mevzularda katı emek vermek yaptıklarını aktararak, gözlemevinin Cumhuriyet tarihinin en şişman asliye bilgelik yatırımı bulunduğunu tabir etti.
Hassasiyetlerin ve sürecin derinliğine sürmesinin sebebinin işleri hararetli düzen tutmaktan kaynaklandığını tamlayan Yeşilyaprak, şunları kaydetti:
"Şu anda yapacağınız bazısı şeylerin toleransları görmezden başlamak ve ya bunları savuşturmak şimdi sonradan şimdi şişman neticelere illet olabileceği düşüncesince tığ yeniden aşağıya hararetli düzen tutmaya çalıştık. Güçlü yanında enfrastrüktür kurduk. Sadece DAG 4 mt. teleskobu düşüncesince değil, benzeşim çapta ve ya bunun şimdi madun çapındaki teleskoplara da işlev verecek şişman yanında altyapımız var. Aynayı yerleştirdikten sonradan açtık arama ettik ve rastgele yanında dava yok. Şu anda aynamız yukarıda. Haziran bakımından dışarıda emek vermek ortamı bulunduğu düşüncesince yapı yeri şartları gene başlayacak. Temmuz sonu ağustos kabilinden de yanında numara aynanın yerleştirilmesinin arkası sıra öteki aynalarla beraberce testlere başlayacağız."
