Trabzon
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Trabzon Üniversitesi (TRÜ) bilimsel nitelikli personelinin, sema engellilerin yaşamış olduğu yazışma problemini ıskat etmek şartıyla hazırladığı Üç Boyutlu Türk İşaret Dili Avatarı (TİD3B) projesi, Türkçe metinleri bizatihi yerine Türk ayraç diline çeviriyor.
KTÜ Bilimsel Araştırmalar Birimi kabilinden da desteklenen TİD3B projesinde, TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Karal öncülüğünde değme dü üniversiteden Prof. Dr. Mevhibe Coşar, Dr. Öğretim Üyesi Ekrem Bahçekapılı, Öğretim Görevlisi Dr. Semra Fiş Erümit, Araştırma Görevlisi Dr. Lokman Şılbır, Öğretim Görevlisi Adil Yıldız ve Araştırma Görevlisi Murat Atasoy fariza aldı.
Ekip 3 salname emek vermesi kararı el telefonu yahut bilgisayarda kullanılabilen, 2 bin 700'den müşterek tomar Türkçe kelimeyi ayraç diline çeviren yazılım hazırladı.
TİD3B projesi, TEKNOFEST 2021'de "İnsanlık Yararına Teknolojiler" yarışmasında mânialı teknolojileri dalında darülfünun ve giysi kategorisinde birinciliğe müstahak görüldü.
TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Karal, AA muhabirine, TİD3B projesiyle rütbe kazanmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Herkesin anbean mânialı olma potansiyeline eş bulunduğunu tamlayan Karal, "Ancak engellilerin hayat standardını bırakmak bilimsel nitelikli ve içtimai açıdan bizim elimizde, buna layıkıyla Ar-Ge projeleri sonuç aşama önemlidir." dedi.
Karal, TİD3B projesini hâlâ da geliştirmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Proje yürütücüsü Dr. Bahçekapılı ise sema mânialı bireylerin topluma hâlâ müşterek tomar uzlaşma sağlamalarını amaçladıklarını anlatım ederek, "TİD3B, 3 salname müşterek çalışmanın sonucudur. Kovid-19 zamanına bedel gelmesine rağmen cansiparane çalışıp bu projeyi tamamlamanın mutluluğunu yaşıyoruz." niteleyerek konuştu.
İşitme engellilerin başta amme kuruluşlarında dava yaşadıklarını kaydeden Bahçekapılı, şunları söyledi:
"Onların sorularının cevaplanması enikonu önemli. TEKNOFEST'te rütbe almamız bizi baş döndürücü bahtiyar etti lakin bunun yanından projenin insanoğlu kabilinden tanınması ve farkına varılması da bizim düşüncesince enikonu önemli. TİD3B projesi ne genişliğinde baş döndürücü kullanılırsa sema engellilerin içinde bulunmuş olduğu boyut o genişliğinde dobra anlaşılacak ve toplumdaki iletişimleri hâlâ da kalık olacak. Projedeki esas gaye da bu zaten."
Araştırma Görevlisi Murat Atasoy da hususi eğitimde teknolojiler dair türlü icraat yaptıklarını belirterek, "Metni ayraç diline dönüştürmeyi hedefleyen müşterek ortam oluşturarak, müşterek nebze de olsun bunu başarabildik. Bu madde hala tükenmiş değil, baş döndürücü kem olduğumuz müşterek mevzuda emek vermek yapıyoruz. Aynı sürede bu mevzuda doktora tezi de hazırlıyorum." dedi.
Sadece Türkiye'de değil evren genelinde sema engellilerin yazışma dair dava yaşandığını dile getiren Atasoy, şöyleki konuştu:
"Biz de bu mevzuda elimizden geleni gerçekleştirmek düşüncesince çalışıyoruz. Özellikle engelliler üstünde baş döndürücü derinlemesine zamandır çalışıyoruz. Ancak sema engelliler dair sonuç 3 yıldan bu yana çalışmalarımızı yürütüyoruz. Türkiye'de ayraç dili bilici azıcık insanoğlu var. İşitme engelliler toplumdan uzaklaşmış durumda, ekibimizle geliştirdiğimiz projeyle az buçuk olsun bunu ıskat etmek istiyoruz."
