Ankara
Sovyetler Birliği'nin 4 Ekim 1957'de önceki bileşimli uyduyu uzaya fırlatmasının anısına Birleşmiş Milletler (BM) kararıyla değme sene 4-10 Ekim'de kutlanan "Dünya Uzay Haftası"nın bu yılki teması, "Uzayda Kadınlar" yerine belirlendi.
Uluslararası maşer sonunda hem bayanların feza bilimine katkısına nazarıitibar çekmeyi bununla beraber bu bölgede çalışkanlık yayınlayan bayanların sayısını artırmayı hedefliyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Uzay İşleri Ofisinin verilerine göre, evren genelinde astronotların yüzdelik 11’ini, feza iş gücünün ise kısaca yüzdelik 20’sini hanımlar oluşturuyor.
Bilim, teknoloji, mühendislik ve hesap dalında emek özgülemek tay tay arabası araştırmacıların da kısaca yüzdelik 30’u kadın.
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) verilerine gereğince de Mart 2020 bakımından uzaya çıkan 566 bireyin sadece 65’i kadın.
Çukurova Üniversitesi Uzay Bilimleri ve Güneş Enerjisi Merkezi (UZAYMER) Müdürü Prof. Dr. Aysun Akyüz ve Erciyes Üniversitesi Uydu ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi İnci Akkaya Oralhan, feza çalışmalarının önemini, akıbet senelerde arsıulusal erkek oyuncular ortada çaba elde eden feza yarışını, feza turizmini ve bayanların bu alandaki yerini AA muhabirine değerlendirdi.
"Kadının feza araştırmalarında arazi alması ayrımcılıktan ırak bakış açısıyla mümkün"
Akyüz, ABD’nin feza araştırmalarında Çin ile iş birliğini yasaklamasının ve bu ülkeyi Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) karışma etmemesinin, Çin’in bu alandaki çalışmalarına ivme katığını tabir etti.
Bu gelişmelere karşın uzaya gitmenin zorluğuna dikkati çekici Akyüz, "Bu, feza yarışında lakırtı sahibi sıfır devletlerin bayağı vatandaşları düşüncesince değme devir fiyatlı olacak." dedi.
Akyüz, "Gelişen ve mütebeddil toplumlarda tedricen küsurat sayıda kadının değme bölgede bulunduğu kabil feza araştırmalarında da arazi almasının fakat verilecek planlı, şümullü birlikte terbiye ve değme ayrışık ayrımcılıktan ırak birlikte bakış açısıyla muhtemel olacağını düşünüyorum." diyerek konuştu.
Halihazırda beş on ve “çok zengin” insanların uzaya gezinsel seferler gerçekleştirebildiğini kail Akyüz, feza turizmine ağır bütçeler ayrıldığını ve bu alanın 2050 yılına denli aceleci birlikte eylem göstereceğine ayraç etti.
"Çalışmalara taraf sağlayan kadın bilgi insanı sayısı artıyor"
Uzay çalışmalarının önemini anlamak düşüncesince bu çalışmaların sebep yapıldığının anlaşılması icap ettiğini vurgulayan Oralhan da yevmiye yaşamı kolaylaştıran bir çok değişen teknolojinin uzaydan elde edilmiş bilgiler ışığında geliştirildiğini belirtti.
Oralhan, feza araştırmalarının gezegenin erinç karşıya kalabileceği tehlikelerin önlenmesi, haberleşme araçlarının elan aceleci ve çalışan halde kullanılması ve teknolojik ilerlemenin sağlanmasına işlev ettiğini dile getirdi.
Birçoğu fiziki yerine uzaya seyahat yapmasa da gök bilimsel uyduların geliştirilmesine ve feza biliminin ilerlemesine sunmuş bulunduğu yardım ile bayanların sektördeki yerini aldığını özetleyen Oralhan, "Yüzde yerine daha ehliyetli çoğunluğa ulaşmamış olsak da bu çeşit çalışmalara taraf sağlayan kadın bilgi insanı sayısı değme güzeşte güneş artmaktadır. Elbette ki değme bölgede bulunduğu kabil insanın bulunduğu değme yerde ve feza yolculuklarında da hanımlar yerini almıştır ve almaya bitmeme edecektir." ifadelerini kullandı.
Gelecekte toy erke kaynaklarına mahsus ihtiyacın artacağını vurgulayan Oralhan, bu durumun “uzay madenciliği” adı altında toy incelemelerin yürütülmesine sefer açtığına ayraç etti.
Tüm bu çalışmaların uzayda arsıulusal barışçıl birlikte iş birliğini de birlikte getireceğine dikkati çekici Oralhan, kurulur bulunan feza düzenini sürdürülebilir kılacak ilkelerin BM anlaşmalarına alakadar “Uzay Hukuku” ile belirlendiğini aktardı.
Oralhan, bu janr çalışmaların maliyeti cezaevi önüne alındığında, Çin kabil hesaplı anlamda çelimli ülkelerin, bu bölgede mürşit adımlar atmasının muhtemel birlikte gidiş bulunduğunu söyledi.
Teknolojik gelişmelere koşut yerine feza seyahatinin maliyetinin düşeceğini kail Oralhan, şunları kaydetti:
“Ayrıca feza uçuşları düşüncesince aktüel halde makul fiziki testleri ve pervaz evveliyat eğitimleri devredilmek gerekmektedir. Fakat ötede bu fiziki testlere ve yeterliliklere lazım kalmadan, insanlı yolculuklara elan uyumlu, yerçekimsiz ortamı elan kullanılabilir bir vaziyete getirebilen feza araçları geliştirilebilir. Herkesin uzaya gidebileceği birlikte doğacak kabil lakin ne denli DOĞRU sorusuna karşılık özgülemek uzaya gitmekten elan da zor.”
"Uzaydaki kadınlar"
16 Haziran 1963’te “Vostok 6” ile gerçekleştirdiği pervaz ile Rus mekân adamı Valentina Tereshkova, bayanların feza serüvenini başlatmış oldu. Tereshkova kısaca 70 saatlik yolculuğunda dünyanın çevresinde 48 volta attı.
Sally Ride da “STS-7” mekiği ile 1983 yılının haziran ayında uzaya çıkan önceki Amerikalı kadın olma unvanını kazandı.
