Van
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde (YYÜ), kuraklıkta zirai üretimin aksamasını mâni olmak şartıyla akademisyenlerin 20 salname çalışmasıyla, bitkilerin gıda ve su ihtiyacını karşılaması düşüncesince geliştirilen mikorizal fungus (mikrobiyal gübre-mantar) üretimi düşüncesince emek vermek başlatıldı.
YYÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semra Demir ve ekibi, Tarım ve Orman Bakanlığının desteğiyle, tamamı dünyada bulunduğu üzere Türkiye'de de hararet artışı ve buharlaşmaya ilişkin nice göl, su ve su kaynağının kurumasının zirai üretimdeki negatif etkilerini düşürmek şartıyla mikrobiyal gübre projesini yaşama geçirdi.
Bu kapsamda, 20 senedir sürdürülen çalışmalarda imge sağlayan konkre verilere vasıl Demir, gübrenin patentinin katılması ve dizi üretiminin yapılması düşüncesince Türk Patent ve Marka Kurumuna müracaat yaptı.
Birçok ülkede imal edilen ve ithal edilerek Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde makbul mikrobiyal gübre, buluş belgesi başvurusunun müspet neticelenmesi yerinde Türkiye'de de üretilecek.
Kullanıldığı bölgelerde bitkilerle yer altında etkileşim sağlayarak verimi artırdığı belirlenen evcil mikrobiyal gübre, kuraklığın dip yaşandığı bölgelerde bitkilere "can suyu" olacak.
Depoladığı su ve gıdaları etrafında kuma yaşamış bulunduğu bitkilere daima aktararak gelişimini sağlayıcı gübre ile kuraklığın etkilerinin azaltılarak zirai üretimin artırılması hedefleniyor.
Demir, AA muhabirine, dünyada salgından ahir en şişman problemin toptan istinas ve buna ilişkin oluşan susuzluk bulunduğunu söyledi.
Kuraklığın ekosistemin haricinde nüfus bilimsel ve zirai nice acıklı değişiklikleri de yanı sıra getireceğine ayraç fail Demir, Van Gölü havzasının da bu toptan değişimden etkilendiğini anlatım etti.
Küresel ısınmanın zirai üretimdeki negatif etkilerini düşürmek düşüncesince emek vermek başlattıklarını tamlayan Demir, "Tarımsal alandaki susuzluk aşırı ağırbaşlı boyutlarda. Tarımın eğer olmazsa gayrimümkün bileşeni sudur. Kısıtlı şartlarda yetiştiricilik yapılıyorsa da hem hayvanca bununla birlikte nebati istihsal düşüncesince suyumuz yetersiz. Mevcut suyu hesaplı kullanacak bazısı argümanları yaşamımıza yerleştireceğiz. Biz de bu aşamada 20 senedir birlikte emek vermek yapıyoruz." dedi.
"Bitkinin kısıtlanmış şartlarda yaşamasına asistan oluyor"
Mikorizal fungus denilen mikroorganizma-mantarın başta kuraklığın dip yaşandığı bölgelerde bitkilere sahn verdiğini özetleyen Demir, şunları kaydetti:
"Mantarlar çoğu kez insanoğlu açısından dokuncalı çalışkan adına nitelendirilir. Ancak bizim çalıştığımız mikroorganizma, nebat kökleriyle kuma dinç ve bitkinin alamadığı gıda ve suyu sağlıyor. Bu mikroorganizma, toprakta nebat kökünün ulaşamadığı bölgelere denli inerek en tabandaki suyu alıp bitkiye veriyor. Kurak koşullarda, suyun bulunmadığı durumlarda, bitkinin ruhsal gerilim koşullarında elan dayanabilen olmasını sağlıyor. Kısacası bitkinin kısıtlanmış şartlarda yaşamasına asistan oluyor."
Demir, sürdürülebilir ekincilik kapsamı içinde aşırı ehemmiyetli birlikte bileşene eş bulunan bu mikrobiyal gübrenin dünya haricinde ince özen gördüğünü aktardı.
"Su ekonomisine aşırı ehemmiyetli tesiri olacak"
Türkiye'de hâlâ evcil mikrobiyal gübrenin olmadığını fakat meydana getirilen çalışmayla buna önderlik edeceklerini vurgulayan Demir, şöyleki bitmeme etti.
"Türkiye'de mikorizal fungus muhtevalı mikrobiyal gübreler ithal edilmektedir. Bu mikrobiyal gübrelerin cıvıltı ve çokluk testleri Türk Standartları Enstitüsü (TSE) çeşidinden elden bizim laboratuvarımızda yaptırılmaktadır. Söz konusu çözümleme neticelerini Tarım ve Orman Bakanlığı ve TSE'ye gönderiyoruz. Bu açıdan da ehemmiyetli birlikte fariza üstleniyoruz. Fakat en şişman arzumuz zat ürünümüzü çiftçilerimizin hizmetine sunmak. Mikorizal mikrobiyal gübre ürününün geliştirilmesine imkân sağlayan projemiz TÜBİTAK'tan dayanak aldı. İnşallah en çelimsiz vakitte sıra işi etabını başlatıp verim elde ika sürecine gireriz."
Demir, en çelimsiz müddette üreticilere mikrobiyal gübrelerin kullanıldığı fideleri dağıtmayı hedeflediklerini belirterek, "Bu gübrenin su ekonomisine aşırı ehemmiyetli tesiri olacak. Çünkü suyu ambarlama faaliyeti görüyor. Depoladığı suyu da bitkiye veriyor. Bu balans müthiş. İyi birlikte su yönetimiyle de bu verim zirai kuraklığa birlikte imge ışığı olacak." dedi.
