Ankara
AA muhabirinin edinmiş olduğu bilgiye göre, yazılım dip çözümleriyle Türk defans sanayisine yardım veren HAVELSAN, bugüne denli bu bölgede oluşturduğu yeteneklerle Milli Muharip Uçak (MMU) Programı’nda da ehemmiyetli sorumluluklar üstleniyor.
HAVELSAN projeye, 2011’de başlatılan kavramsal dizayn faaliyetlerinden itibaren dayanak veriyor.
MMU Geliştirme Projesi'ne müteveccih adına HAVELSAN'da 2020'de geçmiş adına Milli Muharip Uçak Direktörlüğü kuruldu. Aynı sene projenin yürütücüsü Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile teşrikimesai protokolü imzalandı. Bunu mühendislik desteği verilecek alanlara müteveccih Genel Şartlar Anlaşması izledi. Sonrasında plan kapsamında açılan MMU emek vermek gruplarında HAVELSAN çalışanı de görevlendirilmeye başlandı.
Geçen sene TUSAŞ ile imzalanan MMU Mühendislik Simülatörü Görsel Sistem Sözleşmesi ve MMU STS Destek Sözleşmesi ile HAVELSAN'ın projedeki görevi arttı. HAVELSAN bahis konusu sözleşmeler kapsamında Eğitim ve Simülasyon Sistemleri, Lojistik Bilgi Sistemi, Yer Görev Planlama Sistemi, İtki Entegrasyonu, KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer) Tehdit Algılama, Platform Siber Güvenliği teknolojilerinin ön tasarımında dayanak vermeye başladı.
HAVELSAN’ın yapacağı çalışmaların; gömük eğitim, mühendislik, uçucu ve tayyare hizmet simülatörü, yazılım teknolojileri, ortam siber güvenliği ve bilişim, geri hizmet dayanak altyapısı sahalarında projeye maliyet, takvim ve başarım itibarıyla müspet yönde yardım yapması bekleniyor.
Önce yazılımlar uçacak
5'inci soy sop ve sonrası iklim uzlaştırıcı ve madun meslek üreticileri, akilane ürünü maliyet çalışan birlikte halde muktedir olmak neredeyse analiz, dizayn ve imtihan evrelerinde mühendislik simülatörleri kullanıyor.
Bu simülatörlerle pervaz ciddi hepsi sistemlerin olgunlaşmasında arazi ve pervaz testlerini önceleri asliye dizayn kararları elan akilane veriliyor. Bu da platformu ve sistemi maliyet çalışan kılıyor.
HAVELSAN Taktik Ortam Simülasyonu sebebiyle pilotun havada simüle birlikte manevra yapabilmesi gibi oluyor. Mühendislik simülatörü sebebiyle de geliştirilecek iklim uzlaştırıcı pervaz arama ve aviyonik fariza sistemlerinin olasıdır hataları yahut İhtiyaç değişimleri er etapta belirleme edilip lüzumlu tebeddülat yapılabiliyor.
MMU Programı kapsamındaki Bütünleşik Haberleşme Seyrüsefer Tanımlama Sistemi Projesi'nde HAVELSAN yeteneklerine müteveccih fonksiyonların geliştirilmesi, tasarlanması ve civar örnek ünite imal edilmesine bağlı kontrat emek harcamaları da bitmeme ediyor.
"Uçan bilgisayarı" koruyacak siber çözümler
MMU Programı'ndaki birlikte öbür ehemmiyetli gerekseme da adeta birlikte "uçan bilgisayar" adına vasıflandırılan uçağın siber güvenliğini bildirmek olacak. Bu kapsamda geliştirilecek sistemlerin dirim dönemi süresince düzenlilik tehditlerinin belirlenmesi, çözümleme edilmesi, önceliklendirilmesi, belirlenen risklerin azaltılması düşüncesince lüzumlu tedbirlerin ortaya konulması ve lüzumlu faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi düşüncesince icraat yapılacak.
Bu amaçla test, doğrulama, analiz, öğrence ihtiyaçlarının belirlenmesi yanında, iklim uzlaştırıcı ve ciddi madun sistemleri düşüncesince operasyonel, bakım, idame sürecinde kullanılacak olan yazılım, tesisat ve enformasyon ortamının güvenliği, havacılıkla ait konfirmasyon gereksinimleri de dikkate alınarak siber düzenlilik gereksinimleri karşılanacak.
Milli sistemle "arka kapı" olmayacak
Kritik teknolojilerin korkmadan emek vermesi düşüncesince ulusal adına geliştirilen Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi'nin MMU'da kullanılmasına müteveccih ihya emek harcamaları sürdürülüyor.
HAVELSAN ve TÜBİTAK BİLGEM'in iş birliğiyle geliştirilen sistem, asayiş ciddi sistemlerdeki dışa bağımlılığın minimum seviyeye indirilmesine, sızdırılmış ve müdahalelerin engellenmesine, meslek üstünde birlik egemenlik kurulmasına ve adsız sansız "arka kapılar" ile meslek bilgilerinin müsaadesiz kullanımının engellenmesine olanak sağlayacak.
