Ankara
Gazi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, doğa kaynaklı afetlerin sayısı, sertliği ve yarattığı hasarların, akıbet senelerde hem hava değişikliğine bununla beraber çabuk mahiyet artışı, ayrık kentleşme, hata toprak seçimi, riziko kısıntı çalışmalarının çalışan uygulanıp uygulanmaması kabil nice değişik nedene ilişkin namına hem dünyada hem Türkiye'de çabucak arttığını söyledi.
Türkiye'nin akıbet senelerde özellikle sarsıntı kazanmak üzere, sel, orman yangını, heyelan, çığ, hortum, fırtına, kuraklık, aşırıcı ısıdam havalar, derin kar yağışı, kum fırtınası, mukaar ve kayaç düşmesi kabil afetlerle derin namına gönül rahatlığı karşıya kaldığını tamlayan Özmen, şunları kaydetti:
"2021, orman yangınlarından sellere, müsilajdan (deniz salyası) fırtınaya denli akıbet yılların en değişik doğal afetlerinin meydana geldiği ortak sene oldu. Geçen sene devletimizde orman yangınları ve sel özellikle kazanmak kıl payı baş döndürücü sayıda afet yaşandı. Bu afetlerin en önemlisi, 28 Temmuz'da başlayıp, 10 Ağustos'a denli devam eden Antalya'da Manavgat, Muğla'da Marmaris, Milas, Bodrum'da yaşanmış bulunan 133 bin hektar orman ve 26 bin hektar ekincilik alanındaki hayatın bulunmayan olmasına, 9 insan ve milyonlarca canlının yaşamını kaybetmesine bozukluk bulunan Cumhuriyet tarihinin en iri orman yangınlarıdır."
Afetlerde 127 insan yaşamını kaybetti
Doç. Dr. Bülent Özmen, sabık sene yaşanmış bulunan ortak başka iri afetin de 11 Ağustos'ta meydana mevrut 82 ferdin yaşamını kaybetmesine, 228 ferdin yaralanmasına ve 16 ferdin kaybolmasına bozukluk bulunan Kastamonu, Sinop ve Bartın'da yaşanmış bulunan seller bulunduğunu anımsattı.
Artvin ve Rize'de 22 Temmuz'da meydana mevrut seller, 11 Şubat'ta Çeşme'de yaşanmış bulunan hortum ve 29 Kasım'da özellikle İstanbul kazanmak kıl payı Marmara Bölgesi'ndeki fırtınanın 2021'in başka ehemmiyetli afetleri ortada sayılabileceğini aktaran Özmen, şu biçimde konuştu:
"Türkiye'de 2021'de meydana mevrut doğa kaynaklı afetler zımnında 127 insan yaşamını kaybetti, 672 insan yaralandı. Bunların yüzdelik 89'u sel, yüzdelik 7'si orman yangını ve yüzdelik 4'ü sıkıntı zımnında yaşamlarını yitirdi. Yaralanmaların ise yüzdelik 54'ü orman yangını, yüzdelik 34'ü sel, yüzdelik 8'i fırtına, yüzdelik 3'ü hortum ve yüzdelik 1'i sarsıntı zımnında gerçekleşti."
2021 yılının orak ayı ve ağustos aylarında orman yangınları, küçük ay ve ağustosta seller, kasımda depremler, mayıs, münteha teşrin ve aralıkta alevlenmiş sıkıntı ve rüzgar, küçük ay ve aralıkta da hortumun sansasyonel bulunduğunu özetleyen Özmen, bunların birlikte baş döndürücü sayıda heyelanın meydana geldiğini söyledi. Özmen, "2021 senesinde meydana mevrut afetlere baktığımızda en ortak tomar afetin şubat, mart, mayıs, orak ayı ve ağustos aylarında meydana geldiği görüldü." dedi.
Özmen, sabık sene yaşanmış bulunan susuzluk zımnında Van Gölü, Tuz Gölü, Acı Göl ve Meke Gölü'ndeki çekilmeler ile Marmara'da yaşanmış bulunan müsilaj tehdidine de dikkati çekti.
Olası ortak afet tehlikesinden, afete sunulan kalma olasılığı bulunan kişilerin, yerleşme yerlerinin tek etkilenmemesi yahut minimum biçimde etkilenmesi düşüncesince behemehâl afet yönetiminin sansasyonel ortak biçimde uygulanması gerektiğine dikkati çekici Özmen, "Afet yönetimi çalışmalarının da afet yönetiminin riziko yönetimi (zarar kısıntı ve hazırlık) ve akse yönetimi (müdahale ve iyileştirme) aşamalarını kapsayacak şekilde, riziko kısıntı odaklı yapılması gerekir. Risk kısıntı odaklı icraat ise ortak yazı kapsamında yürütülmelidir." dedi.
"İl Afet Risk Azaltma Planları çalışan ortak biçimde uygulanmalı"
Bu kapsamda Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kabilinden 2021 sonu bakımından hep vilayetler düşüncesince İl Afet Risk Azaltma Planlarının müstahzar olmasının baş döndürücü ehemmiyetli ortak evolüsyon olduğuna ayraç fail Özmen, şunları kaydetti:
"Afet Risk Azaltma Planı, afetlerin mümkün etkilerini ortaya koyan ve bu tesirleri en örgen indirebilmek düşüncesince afetler olmaksızın gerçekleştirilmesi gerekenleri ortak proses dahilinde tanım eden, sorumluları ve sorumlulukları tanımlayan, sürdürülebilir ortak plandır. Afet risklerini kısıntı planlamasında esas erek sürdürülebilir, emniyetli ve afete mukavemetli maşer ve yerleşme alanları oluşturmaktır. Yaşanması mümkün iri ortak afette meydana gelebilecek dirilik ve dünyalık kayıplarını asgari seviyeye indirebilmek düşüncesince İl Afet Risk Azaltma Planlarının çalışan ortak biçimde ve burada tamlanan eylemlerin de ilişik gurur yapılış ve evcil yönetimler kabilinden dört başı mamur namına uygulanması gerekmektedir. Bu eylemlerin uygulanabilmesi düşüncesince behemehâl ek bütçeler yaratılmalı ve lazım kanuni tensikat yapılmalıdır."
