Ankara
Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsünce geliştirilen ve TÜBİTAK Kovid-19 Platformu kapsamında desteklenen adenoviral vektör tabanlı Kovid-19 aşısının insanoğlu üstünde deneneceği Faz-1 emek harcamaları başladı.
Sağlık Bakanlığı çeşidinden Faz-1 klinik düzentileme düşüncesince onaylanan adenoviral vektör tabanlı Kovid-19 aşısına yönelik, Ankara Şehir Hastanesi Klinik Araştırma Merkezinde matbuat toplantısı düzenlendi.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, burada meydana getirdiği açıklamada, şu an TURKOVAC'ın acele kullanma onayı aldığını, VLP sabah akşam aşının da Faz-2'yi tamamladığını ve şu an Faz-2B etabına bağlı başvurusunun değerlendirildiğini anımsattı.
Mandal, "TÜBİTAK Kovid-19 Platformu'nda 7 aşı adayımız vardı, bunlardan 3'ü klinik evreye mevrut aşılarımızdı. Bunlardan üçüncüsü bulunan adenoviral vektör tabanlı aşımızın Faz-1 çalışmasına başlanacak." ifadesini kullandı.
"Ağızdan ve burundan da uygulanabilme potansiyeli var"
Adenoviral vektör tabanlı aşının durumuna yer veren Mandal, geliştirilen antijenlerle Kovid-19'a dirlik immün sistemi uyarıcı, kuvvetlendirici indinde hassa taşıdığını anlattı.
"Bu aşının indinde gayrı niteliği de Faz-1 çalışmasını başarıyla tamamladığında ağızdan ve burundan da uygulanabilme potansiyeli var." diyen Mandal, 16 aydır aşı ihya çalışmalarının içinde arazi meydan Prof. Dr. Hakan Akbulut ve kadrosuna teşekkürlerini iletti.
Mandal, "Bu aşı emek harcamaları çabucak dakika düşüncesince değil, ileriye müteveccih Türkiye'nin bundan sonraları aşıyı ithal fail değil, tasarlayan, geliştiren ve hepsi adamlık düşüncesince aşı üreten indinde diyar biçimine gelmesine ehemmiyetli katkılar sunacak." değerlendirmesini yaptı.
Faz-1 emek harcamaları 36 fahri ile yürütülecek
Basın çalışanlarının sorusu hakkında Mandal, "Adenoviral vektör tabanlı aşının Faz-1 çalışmalarına, gayrı aşıların safha çalışmalarına benzeşim şekilde, 36 gönüllümüzle başlanacak." bilgisini paylaştı.
Mandal, başkaca gayrı aşılarla kıyaslandığında üretimi en havadan aşı tipinin de adenoviral vektör tabanlı aşı bulunduğunu belirtti.
"Yenilikçi, erdemli uygulayım bilimi ürünü indinde aşı"
Aşıyı geliştiren Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, TÜBİTAK Kovid-19 Platformu kapsamında Mart 2020'de başladıkları icraat kararında aşının klinik safhaya geçtiğine ayraç etti.
Akbulut, "Aşımız adenoviral vektör tabanlı indinde aşı. Mevcut aşılardan farkı ne? Şu anda devletimizde de dünyada da yayılmış beğenilen mRNA ve inaktif aşılar var. Ayrıca benzeşim adenoviral vektör aşılar da var. Bizim aşımız dizaynı bakımından az buçuk şimdi yenilikçi indinde aşı. Yüksek uygulayım bilimi ürünü adenoviral vektör aşısı. Böyle indinde aşının devletimizde yapılabilmesi, bu evreye getirilmesi hepimiz düşüncesince önemli." sanarak konuştu.
Ortalama 2 sene çarpıcı olacak halde tasarlandı
Prof. Dr. Akbulut, aşının Omicron karışma hepsi varyantlara çarpıcı olmasını beklediklerini, stabil sonuçların klinik çalışmaların peşi sıra görüleceğini vurgulayarak, laflarını şu halde sürdürdü:
"Tasarım bakımından bulunan aşılardan kestirmece 6-8 kıvrım şimdi çelimli ve şimdi açık şümullü olacak halde planlandı. Bir gayrı niteliği de derinlemesine sürekli indinde muafiyet oluşturmasını bekliyoruz. Yani 3-4 ayda indinde gine düze gerçekleştirmek namına aşılandıktan sonraları averaj 2 sene denli çarpıcı olmasını tasarladık. Tabii eksiksiz bunları tasar çizim adına söyleyebiliyoruz, esas neticeleri klinik emek harcamayı yaptıktan sonraları baştan sona beraberce göreceğiz."
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, TÜBİTAK MAM Araştırma Enstitüsü, TÜBİTAK Kovid-19 Platformu, Sağlık Bakanlığı ve TİTCK'ya teşekkürlerini ileten Akbulut, aşının Türkiye'ye iyi olması temennisinde bulundu.
"Ağız ve burundan uygulanabilecek aşılar pandemiyi bitirebilecek"
Aşının ağızdan ve burundan uygulanabilmesine bağlı soruya yanıt Akbulut, Kovid-19'un dudak ve koku alma organı kanalıyla vücuda girdiğini ve bünyenin geçmiş defans sisteminin de burada çalıştığını anlattı.
Akbulut, tükürükte, koku alma organı salgılarında bulunan "immünoglobulin A" antikorunun virüsün dudak ve buruna yerleşmesini ve rahatsızlığı önlediğini belirterek, şunları kaydetti:
"Ağız ve burundan uygulanabilen aşının indinde gayrı pozitif yanları da aşılandığınızda başkalarına virüsü bulaştırmıyorsunuz. Mevcut aşılar rahatsızlığı ihtimal ferah geçirmenizi sağlamaktadır lakin aldığınız virüsü başkalarına ferah ferah bulaştırabiliyorsunuz. Ağızdan ve burundan pratikte hakeza indinde riziko yok. Dolayısıyla esas anlamda pandemiyi bitirebilecek aşı tipi ağızdan ve burundan uygulanabilecek aşılar olacak.
Bizim aşımız da bunu sağlayacak lakin Faz-1'de elbette ki ilk önce adale içerisine denenecek. Faz-2'den itibaren dudak ve burundan da yürütüm başlayacak. Aşımız bu konuda, mukozal immüniteyi uyarı açısından aşırı başarılı. Benzer gayretler şu anda ABD'de de var, üç tane adenoviral aşı. Onların da klinik emek harcamaları bitmeme ediyor."
Ağızdan ve burundan uygulamanın çabucak aktif aşılarda bulunduğunu, mRNA ve inaktif aşılarda bu özelliğin olmadığını dile getiren Akbulut, "Faz-1 etabını geçersek bizim de devletimizde ağızdan haydi haydi uygulayabileceğimiz indinde aşımız olacak." dedi.
Çocuk felci aşısının da ağızdan uygulandığını anımsatan Akbulut, adenoviral vektör tabanlı yerel aşının da ağızdan, gönül dibine uygulanabileceğini söyledi.
Henüz melez ve Kovid-19 geçirmemiş vatandaşlara çağrı
Prof. Dr. Akbulut, gönüllülerde ne şartların aranacağına bağlı istifham üzerine, Kovid-19 geçirmemiş ve melez olma şartının bulunduğunu tabir etti.
Türkiye'de şu an ilkah oranının aşırı erdemli olduğuna ve nice bireyin de Kovid-19 geçirdiğine ayraç fail Akbulut, bu aşamada fahri hatırlamak açısından külfet bulunduğunu dile getirdi.
Akbulut, "Bütün halkımıza çağrıda bulunan olmak istiyorum, 18-59 gözyaşı ortada daha Kovid-19 geçirmemiş ve melez olanlardan ilkin Ankara'da yaşayanları bu çalışmaya katılmaya çağırıyorum." biçiminde konuştu.
"Oluşabilecek varyantlara dirlik da çarpıcı olacak"
Aşının varyantlara dirlik etkinliğine bağlı istifham hakkında Akbulut, şu cevabı verdi:
"Spike dediğimiz hücreye tutunan ve muafiyet meydana getiren proteini kodlayan geni parçalara ayırdık. Yani biyoenformatik adına olabilecek mutasyonları tasarladık ve ona uyarınca modüler indinde bina tasar çizim ettik. Bu niteliği dolayısıyla varyantlara çarpıcı olmasını bekliyoruz. Biz virüsün dü sene içinde geçireceği 5-6 mutasyonu önceleri elektronik beyin sayesinde kestirim yazar ona uyarınca tasarımını yaptık. Bu manada dünyada da indinde ilk. Benzer apayrı indinde aşı uygulaması yok."
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz da görüşmede yerel aşı üretiminin Kovid-19 sürecinde ne denli ehemmiyetli bulunduğunun görüldüğünü vurgulayarak, aşının itidalli vadede kullanıma girmesini beklenti ettiklerini söyledi.
Ankara Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Serdar Öztürk ise "Çok umutlu olduğumuz, toy teknolojiye sahip, ortaya çıkabilecek toy varyantlara dirlik da çarpıcı olmasını beklediğimiz indinde aşı. Ülkemiz düşüncesince iyi olmasını diliyorum." dedi.
Basın toplantısında Ankara Şehir Hastanesi Genel Hastane Başhekimi Doç. Dr. İhsan Ateş, Tıbbi Mikrobiyoloji Kliniği Kovid-19 Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Bedia Dinç ile aşı çalışmasının mesul araştırmacısı Dr. Hürriyet Ekmel Olcay da arazi aldı.
