Vegan ve etyemez beslenme çeşidi hazımlı insanoğlu sayısı gündüz geçtikçe artıyor. Gerek efsanevi hakları ister karbon kadem izinin azaltılması yerine mahsus duyarlılıklarla yeğleme edilen nebati bazlı beslenme başkaca gelecek yıllarda küsurat nüfusun beslenme ihtiyacına da deva şekilde düşünülüyor. Her ne derece dosdoğru bulunduğu dair tartışmalar bitmeme etse de besin piyasası sonuç yıllarda vegan ve vejetaryenlere akla yatkın bulunan nebati bazlı mahsul endüstrisine da bu manada aceleci bir antre yaptı.
Araştırmada besin alanının gerçekte bu halde bir defa alması hemen vegan ve etyemez beslenme şekline erbap piyasaya iktiran etmek değil sonuç yıllarda ilkin pandemi ile birlikte kişilerin nebati bazlı ürünleri hâlâ dosdoğru bulma fikri şekilde belirlendi.
Bitkisel bazlı besin sektörünü kıymetlendirmek düşüncesince Türkiye Vegan Derneği'nin V-Label Almanya Ofisi kabilinden meydana getirilen Proveg International tutanağı da son kullanıcıların bundan hakeza güneş tacı virüs ile birlikte vegan-vejetaryen beslenme şekline yöneldiği doğrultusunda neticeleri ortaya koydu. Büyük devletlerin et, süt, peynir denli hayvanca proteinlerin yerini borç bulunan seçenek nebati bazlı proteinler düşüncesince ehemmiyetli yatırımlar yapıldığının aktarıldığı raporda başkaca toptan son kullanıcıların yüzdelik 76'sı virüs zımnında hâlâ dosdoğru yiyecek ve içmeye yöneldiği saptandı. Ayrıca bu son kullanıcıların de yüzdelik 27'sinin et müdahale kâffesi gıdalarda nebati bazlı alternatifleri yeğleme etmiş bulunduğu vurgusu yapıldı. İngiltere, ABD, Almanya ve Latin ABD denli şişman ülkelerdeki oranların kalıp gösterildiği incelemede sonuç yıllarda son kullanıcıların yüzdelik 32'sinin vegan beslendiği ortaya çıktı.
“Vejetaryen beslenmeye akla yatkın bir devir var”
Vegan-vejetaryen beslenme çeşidi ile bağlanmış şekilde en aşırı düşkünlük edilen “ne derece sağlıklı” sorusuna yanıt değerlendirmelerde bulunun İstanbul Arel Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünden Dr. Öğretim Üyesi Fitnat Şule Çakar bu beslenme tarzının acemi konuşulsa güçlü evvel çağlardan buyana mevcut bulunduğunu aktardı. Dr. Öğretim Üyesi Fitnat Şule Çakar gene de sonuç yıllarda ilkin etyemez beslenme alışkanlıklarının arttığını tabir ederek, “Dünya geneline baktığımızda etyemez beslenme evvel çağlardan buyana mevcut doğrusu acemi bir beslenme seçimi değil. Kişilerin nebati bazlı beslenmeyi yeğleme etmesinin ayrımlı sebepleri var, bazısı gruplar dini inançları gereği, birileri efsanevi haklarının korunması düşüncesince bu beslenme şekline yöneliyor. Fakat sonuç yıllarda ilkin dosdoğru bulunduğu fikri ile bu beslenmeye yönelen insanoğlu var. Yani görüyoruz ki türlü nedenlerle etyemez beslenmeye akla yatkın bir devir var. Bugün bakmış olduğunuzda sürdürebilir beslenme aşırı ehemmiyetli bir konu. Besinlerin elde edinmesinde, çevreye minimum dokunca veren, suyu minimum kullanan besinlere döndüğümüz düşüncesince etyemez beslenmeye akla yatkın bir kayma uydurma konusu. Artışın sebebi hemen dosdoğru beslenme değil de hayvanca kaynaklı besinlerdeki değer artışı ve ya bulamama denli nedenlerden de olabilir. Asıl ehemmiyetli bulunan atlaya zıplaya bu beslenme alternatifini seçmek. Eğer hakeza besleniliyorsa bir grup eklemelerle akla yatkın beslenme yapılabilir” dedi.
Et grubunu tüketmiyorsak “baklagil pozitif tahıl” olmalı
Artış sebebinden hâlâ aşırı şayet hakeza bir seçme bahis konusu ise beslenme dair nazarıitibar edilmesi gerekilen bazısı noktalara da nazarıitibar çekici Dr. Fitnat Şule Çakar, “Bunun da bir grup kuralları bulunduğunun bilinmesi, kifayetli ve muvazeneli beslenme yerine gelişmemiş beslenmeye bağlanmış denklemelerin yapılması gerekiyor. İnsanoğlunun yaşamda kalabilmesi düşüncesince erke ihtiyaçı derece besin ögelerine de ihtiyacı var. Hayvansal gıdalardan hem enerjimizi aynı sürede proteinlerimizi sağlıyoruz. Ayrıca sert minarelinin de güzel kaynağını ilkin et grubundan alıyoruz. Eğer kılıç hayvanca beslenmeden uzaklaşıp nebati beslenmeye kayıyorsak hayvanca gıdalardan aldığımız proteini nebati gıdalardan almamız gerekiyor. Burada da ne yapıyoruz, örneğin et yedikleri devir etteki proteininin yüzdelik 98'ini yahut haya yedikleri devir yüzdelik yüzünü kullanıyorlar. Biz de nebati asıllı gıdaları bir araya getirerek protein standardını yükseltmeye gidiyoruz. En aşırı tercih ettiğimiz da bu mevzuda döşenmemiş baklagil pozitif hububat karışımları. Mesela bizim en aşırı sevdiğimiz ezogelin çorbası buna örnektir. İçinde hem döşenmemiş baklagil mevcut hem tahılı var. Aynı sürede nohutlu pilav da ulusal aşındırmak sayılır en sevdiklerimizdendir. Onda da döşenmemiş fasulye ve pirinç, baklagil ve hububat karışımı olur. Bunları yediğimizde ete emsal proteinler almış oluyoruz. Bir açığımız demirde kalıyor, hayvanca kaynaklı ilkin al etteki sert cisim kabilinden alındığında ağız ağıza kullanılıyor. Demirin güzel kaynakları etler diyoruz, bitkilerde de sert var. Mesela ıspanak. Tamam, ıspanak denli yeşil yapraklı bitkilerde sert aşırı bir tomar mevcut fakat vücuttaki emilim payı düşük. Onun düşüncesince o demiri alırken onların emilim oranını arttıracak halde bir beslenme programı içinde verilmelidir” halinde örnekler vererek nebati bazlı besin tercihlerinde dosdoğru olunmasına yerine önerilerde bulundu.
Türkiye'de protein değil kalpsizlik sorunu yaşanıyor
Toplumsal şekilde beslenme tarzına da yer veren Şule Çakar, Türkiye'de türlü nedenlerle etten alınmayan demirden ötürü kalpsizlik sorunun aşırı bir tomar bulunduğunu söyleyerek laflarına şu halde bitmeme etti;
“Vejetaryen gruplarda bizim en şişman problemiminiz nema ve evolüsyon dönemlerinde ve ya gebelik denli hususi fizyolojik hallerde doğrusu protein gereksinimin arttığı yıllarda sıkıntılıyız. Bir de kalpsizlik konusunda. Biz zati beslenme çeşidi şekilde hâlâ dosdoğru edinmek yerine dört başı mamur kifayetli ve muvazeneli beslenme önerilerimizi Akdeniz rejimi dediğimiz çerçevede yapıyoruz. Oluşturulan beslenme piramidinde en alttaki doğrusu en bir tomar tahıllar ve döşenmemiş baklagiller vardır. Onun üzerinde kâr sebzeler var. Ondan sonradan da yağlara gidiliyor. Yani zati evren genelinde hayvanca gıdaların tüketiminde bir eksilme var. Fakat Türkiye şartlarına baktığımızda protein ihtiyacı aşırı bir tomar gözükmüyor. Özellikle ana sütünden ötürü karşılayabiliyoruz. Asıl sıkıntımız protein değil zira döşenmemiş baklagil-tahıl kullanımını bu arada tercih ettiğimiz düşüncesince kalitesi efdal almış oluyoruz. Bizim devletimizde dava hâlâ aşırı anemi. Özellikle de kadınlarda, doğurganlık çağındaki hanımefendilerin kalpsizlik olması gelecek evlatların da anemili doğmasına bozukluk olur. Ayrıca beslenmeyi bir dört başı mamur içinde değerlendirirsek zati kılıç genel manada etyemez sönümsüz bir toplumuz.”
En azından motorin ve haya nitelikli beslenme düşüncesince şart
Uzmanlar şekilde “en iyi” beslenme şekilde adlandırdıkları beslenme tarzını da aktaran Şule Çakar, “Mesela dini inançlar sayesinde etyemez beslenenler geberik hayvanın tek şeyini yemezler fakat yaşamda iken motorin ve haya denli ürünlerini ferah ferah kullanıyorlar. Beslenme açısından baktığımızda en güzel beslenme seçimi bu. Yani DOĞRU et yemeyelim fakat en azından motorin ve yumurtayı alırsak beslenmemiz hâlâ nitelikli olacaktır” dedi.
Ekmek yemeyin sanarak bir obje yok
Beslenme dair aşırı bir tomar hata bilginin aktarıldığı dair da uyarılarda mevcut Çakar sonuç şekilde laflarını şu halde sonlandırdı, “Beslenme ile bağlanmış hâlâ zati ne mevzuda olursa olsun her insanın akla yatkın bilgiyi almaya hakkı var. Bazen görüyoruz örneğin bizim asliye besinimiz ekmektir. Ekmek yemeyin sanarak bir obje yok. Beyaz atlatmak yemeyelim DOĞRU fakat kusursuz buğday ekmeği yiyelim. Çünkü posası var, vitamini, mineralleri mevcut ve bunlar bizim düşüncesince önemli. Örneğin, düğü yemeyelim ebebulguru yiyelim. Bu tür spekülasyona girmeden akla yatkın kaynaklardan akla yatkın bilgiyi almalıyız.”
