Ankara
İlk kere 1906'da Alman psikiyatrist ve patolojist Alois Alzheimer çeşidinden tanımlanan ve çoğu kere 65 gözyaşı üstü şahıslarda tanıdık alzaymır, bilhassa unutkanlık edinmek üzere; muhtelif zihnî ve davranışsal bozukluklara minval açan, günce yaşantı aktivitelerini etkileyen ilerleyen beraberinde bellek rahatsızlığı adına biliniyor.
Henüz kesme beraberinde tedavisi yok alzaymır, bilhassa gelecek etapta hastayı arka dönüşsüz beraberinde halde bakıma eksikli vaziyete getiriyor.
Yaşlı nüfusun ve riziko faktörlerinin artmasıyla beraberce hastalığın evren genelinde 30-40 sene sonradan en ehemmiyetli afiyet problemlerinden birisi olabileceği düşünülüyor. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) verilerine göre, alzaymırın da müdahale bulunduğu demans hastalıkları, dünyada ölüme minval açan 10 esas yüzden bir tanesini oluşturuyor.
Hastalarla beraberce yakınlarını da etraflıca etkileyen alzaymırın belirtileri, riziko faktörleri ve sığınma yöntemlerine bağlı AA muhabirine açıklamalarda bulunan, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kronik Hastalıklar ve Yaşlı Sağlığı Daire Başkanı Uzm. Dr. Banu Ekinci, alzaymırın rastgele şeyden önceki yaşlanmanın tabii seyri değil beraberinde maraz olduğuna dikkati çekti.
Türkiye'de 65 gözyaşı üstü nüfusun yüzdelik 5,7'si alzaymır
Ekinci, "Tüm demanslı hastaların yüzdelik 50-70'ine alzaymır tanısı konuluyor. Dünya genelinde 50 milyon demans hastası bulunduğunu biliniyor ve rastgele sene 10 milyon acemi olay bu gruba ekleniyor." bilgisini paylaştı.
Türkiye'de ise evren ile ayrımsız adına 65 gözyaşı üstü bireylerin yüzdelik 5,7 yöresinde alzaymır ve demans hastası bulunduğunu bildiren Ekinci, hanımlarda şimdi kalın tanıdık alzaymırın esas riziko faktörleri ortada kalıtım bilimi yatkınlık, ihtisas hastalığı, kolestrol yüksekliği, diyabet, yaman ve yaman ürünleri ile içki kullanımının arazi aldığını anlattı.
"En ehemmiyetli riziko faktörlerinden birisi depresyon"
Kronik Hastalıklar ve Yaşlı Sağlığı Daire Başkanı Uzm. Dr. Ekinci, alzaymırın altında yatan ruh bilimsel faktörlere de dikkati çekerek, şu halde konuştu:
"Alzaymırın en ehemmiyetli riziko faktörlerinden birisi de depresyondur. Ayrıca toplumsal elektrik şu demek oluyor ki evde kimselerle görüşmeden, zihnî çalışkanlık gerçekleştirmeden göçmek alzaymır açısından beraberinde riziko faktörüdür. Bu sebeple gözyaşı almış bireylerimize toplumsal ortamlara şimdi baş döndürücü katılmasını, zihnî faaliyetlere haremlik etmesini, bilgi, maharet ve zihnî işlev mucip aktivitelere yönelmelerini öneriyoruz.
Yaşamın tamamında metin yaşantı davranışlarını öğürtlemek koruyan beraberinde yaklaşımdır. Kişinin metin beslenmesi, yeteri kadar fiziki etkinlik yapması, toplumsal taayyüş katılması, bulmaca, sade el işleri kabil zihnî faaliyetlerde bulunması ve bunların derneşik adına yapılması ehemmiyet taşıyor."
"Alzaymırın baş döndürücü er etapta yakalanması en ciddi nokta"
Basit unutkanlıklarla süregelen alzaymır hastalığının gelecek aşamasında insanların yakınlarını tanıyamaz, yemek, etmek kabil asliye gereksinimlerini gideremez vaziyete geldiğini aktaran Ekinci, hastalığın tedavisine müteveccih bitmeme fail acemi deva faaliyetlerinden muştulu neticeler çıkmasını beklediklerini vurguladı.
Ekinci, "Alzaymırın baş döndürücü er etapta yakalanması en ciddi nokta. Çünkü bu etapta yakalandığında hastalığın orada çakılı popülarite olasılığı da bulunuyor. Örneğin, yemeğin altını kalın bariz unutma, kapının üstünde anahtarı salıverme yahut sade kelimeleri, anlamlarını hatırlamama kabil unutkanlıklar, hastalanmış yakınları açısından beraberinde alarm olmalı." diyerek konuştu.
Aile hekimliklerinin de alzaymır şüphesinde şahıslara sade testler uygulayabildiğini ve bunlardan birinin de sayaç çizme bulunduğunu özetleyen Ekinci, doktorun belirttiği saati kusursuz adına çizemeyen yahut hatırlayamayan insanların gelecek araştırmalar düşüncesince hastaneye yönlendirildiğini söyledi.
"Kronik rahatsızlıkların tedavisi alzaymırın ilerlemesini yavaşlatıyor"
Hastanelerde sinir bilimi ve ruhiyat uzmanlarınca meydana getirilen etraflıca tetkik ile alzaymır tanısı konulmuş bulunan insanların mevcud süreğen hastalıklarının da otama edilmesinin önemine aksan karşıcı Ekinci, "Alzaymır tanısı konan beraberinde hastanın hipertansiyon, diyabet, kolesterin ve değişik süreğen hastalıklarının arama altında olması, alzaymırın ilerlemesini yavaşlatır. Bu sebeple insanların totaliter beraberinde süreğen maraz yönetimine, hem bilirkişi hekimiyle bununla beraber fasile hekimiyle kuma izlenmesine gereksinimi vardır." dedi.
Alzaymırlı bireylerin izole beraberinde avlu sürdürmesinin durumlarını kötüleştireceğini tamlayan Ekinci, hastanın sosyalleşmesi, zihnî ve derneşik fiziki aktivitelerde bulunması ile metin beslenmesinin, hastalanmış yakınlarının uyanıklık etmesi müstelzim mevzular ortada bulunduğunu aktardı.
Ekinci, yaşlılık bilimi uzmanları ve metin avlu merkezlerinde fariza karşıcı fizyoterapistlerin bu mevzuda hastalanmış yakınlarına minval gösterdiğini dile getirdi.
21 bin ferdin katılımıyla Türkiye Yaşlılık ve Sağlık Araştırması yapılacak
Aile hekimleri ve hastanelerdeki geriatri, nöroloji, ruhiyat uzmanlarıyla hastalara ihtimam verdiklerini tamlayan Ekinci, insanların afiyet ve toplumsal hizmete totaliter beraberinde halde erişebilmesi düşüncesince Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve ilişik gayrı Bakanlıklarla kuma icraat yürüttüklerini aktardı.
Bu kapsamda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü iş donanmasında acemi beraberinde araştırı yapacaklarını bildiren Ekinci, şunları kaydetti:
"2022 senesinde yapacağımız Türkiye Yaşlılık ve Sağlık Araştırmasıyla yaşlılarımızın evlerine gidip onların durumlarını yegâne on paralık belirleme edeceğiz. 21 bin nemli vatandaşa ulaşmayı planlıyoruz. Böylelikle yaşlılarımızın ne kadarının bakıma gereksinimi var, onlar düşüncesince kesinlikle beraberinde ihtimam planlanmalı noktasında iklim genelinde istimara etme imkanımız olacak. Bu neticeler doğrultusunda afiyet ve toplumsal hizmetin tümleşik beraberinde halde sunumuna müteveccih acemi modeller çalışacağız."
