Adana
Deniz Memelileri Araştırma Derneği (DMAD), Doğu Akdeniz'de balina ve yunusların derin yaşamış olduğu alanların tespiti, deniz memelilerinin dirim nitelikleri ve siper alanlarının oluşturulması düşüncesince çalışmalarını sürdürüyor.
DMAD ortalık araştırmacıları, öğretim üyesi ve gönüllülerden oluşan ekip, Derin Denizlerin Dev Koruyucuları Projesi kapsamında 2018'den buyana Doğu Akdeniz'de araştırma gerçekleştiriyor.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) iş birliğiyle, senenin 4 mevsiminde 4 defa meydana getirilen araştırmada, Fethiye Limanı'ndan İskenderun'a genişliğinde meydana gelen taramada balina ve yunuslar üzerinde bilgelik toplanıyor.
Şu anne genişliğinde 11. meydana gelen ve gelişigüzel seferi tahminî 3 hafta devam eden araştırmada, özellikle rakamları mütenakıs ispermeçet ve gagaburun balinalar ile şişe kibirli (Afalina), tahrilli ve tırtak (Bayağı) çeşidi yunuslar üzerinde rasat ve su altı dinlemesi yapılıyor.
2028'de neticelenmesi planlanan araştırmanın ardından, balina ve yunusların derin yaşamış olduğu yerler belirleme edilerek dirim karakterlerinin belirlenmesi ve siper alanlarının oluşturulması hedefleniyor.
Projede fahri etkin Bedirhan Bartu Tekin, AA muhabirine, icraat kapsamında denizdeki ahenk frekanslarını dinlediklerini belirterek, "Sesin çıkmış olduğu kaynağın ısı görüntüsünü de görüyoruz. Sesin frekansına ve ahenk dalavere boylarına uyarınca izliyoruz ve ne memeli olacağına müteallik tanımlama yapıyoruz. Her deniz memelisinin kendine özgü müşterek frekansı var. Akdeniz'de en yoğunlaştırılmış şişe kibirli ve tahrilli yunuslara rastlıyoruz, ispermeçet, oluklu ve gagaburun balinalar da baş döndürücü eşsiz görüyoruz." sanarak konuştu.
"Amacımız, denizde siper alanları oluşturulmasına araştırma görevlisi olmak"
Projede vazifeli baytar Yağmur Atalan da plan kapsamında Doğu Akdeniz'de yunus ve balinalar üzerinde tetkikat yaptıklarını anlatım etti.
Doğu Akdeniz'de istikrarsızlık çizerek tarama yaptıklarına dikkati çekici Atalan, şunları anlattı:
"Her sezon olacak halde yılda 4 defa tarama yapıyoruz. Hem açıklarda bununla birlikte kıyıya andıran alanlarda canlıları tarıyoruz. Şu an 11. seferi gerçekleştiriyoruz. Bu çalışmadaki amacımız, çeşit çeşitliliğini hem popülasyonlarını izlem etmek, davranışlarını gözlemek ve topladığımız verilerle denizde siper alanları oluşturulmasına araştırma görevlisi olmak. Dernek personelleri ve gönüllülerin toplamış olduğu veriler elan sonradan ilmî yerine işleniyor. Bu halde ilmî literatüre kazandırıyor."
Doğu Akdeniz'deki deniz memelileri araştırmalarına fahri katıldığını anlatım fail Leyla İsrapilova da denizden kaydettikleri enerjik frekanslarıyla veri altyapısı oluşturduklarını dile getirdi.
Çalışmalarında gözlemin ehemmiyetli müşterek arazi tuttuğunu özetleyen İsrapilova, "Gözlem yaparken de tercih ettiğimiz bazısı özellikli programlar var. Olabildiğince ilmî ve akıllıcasına veriler toplamaya çalışıyoruz. Deniz memelileri, hem dünyada hem Akdeniz özelinde tehlikede bulunan canlılar. Canlıların kişi durumlarını yıldırma fail bazısı unsurlar mevcut, bunların başlangıcında sanırım deniz kirliliği geliyor. Özellikle denizlerin plastikle kirlenmesi." sanarak konuştu.
Projede geçer teknenin kaptanlığını yaptığını tamlayan Çağlar, projenin Türkiye açısından sonuç aşama ehemmiyetli bulunduğunu anlatım etti.
Çağlar, Türkiye'de nice ferdin Akdeniz'de balina ve yunusların bulunduğunu bilmediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Ailece denizci olmamıza karşın Akdeniz'de balinaların ve yunusların yaşadığını bilmiyorduk. Ara ara ağabey ve balıkçı arkadaşların gördüklerini de kader yapıtı oradan sabık hayvan bilimi zannederdik. Bu projeyle ego de şişman memelilerin, balinaların Akdeniz'de yaşadığını öğrendim."
