Hekim adayları düşüncesince kadavra ithal ediliyor

İstanbul

Türkiye'deki mutluluk ve vakıf üniversitelerinde 100'ün üstünde tıp fakültesi bulunuyor ve buralarda on binlerce tabip talibi eğitim görüyor. Tıp eğitiminin en ehemmiyetli ayaklarından bir tanesi bulunan açımlama ise yaşanan kadavra problemi hasebiyle sekteye uğruyor.

Fakültelerin kadavra gereksinimi üç halde karşılanıyor: Hastanelerde ölen kimsesizler, fahri bağışçılar ve ithal etme. Vücudun kadavra kendisine bağışlanması ilişkin dinen müşterek mahzur olmamasına karşın bu konudaki ön kaymakamlık ve cehalet hasebiyle tıp eğitimi düşüncesince kifayetli kurda kadavra bulunamıyor.

Türkiye'deki tabip adaylarının Avrupa'dakiler denli bahtlı olmadığını rakamlar da ortaya koyuyor. Kadavra-öğrenci payı Avrupa'da bire on iken, Türkiye'de müşterek kadavra başına 30-40 mektepli düşüyor.

Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Anatomi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği Genel Sekreteri Doç. Dr. İlke Ali Gürses ile İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Anatomi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Üzel, 24-31 Ekim tarihleri ortada kutlanan "Ulusal Anatomi Haftası" zımnında tıp eğitiminde kadavranın önemi ve yaşanmış bulunan kadavra sorununu AA'ya değerlendirdi.

"Kadavra realizasyon kılmak devletimizde hala ağır müşterek sorun"

Doç. Dr. İlke Ali Gürses, anatominin öğrenilmesinde en avantajlı eğitim materyalinin insanoğlu vücudu olduğunu, bundan dolayı eğitimde kadavraların deli dolu halde kullanıldığını söyledi.

Anatomiyi yayınlayan nice ayrımlı eğitim malzemesinin bulunduğunu dile getiren Gürses, "Örneğin maketler ve ya üç buutlu yazılımlar var. Her ne denli bu yazılımlar ve uygulayım bilimi anlaşılan müşterek düzeye nail olsa da maatteessüf kadavra denli ayrıntılı ve ayrıntılı, insanoğlu vücudunun uygun örneği hala mükemmel kendisine sağlanamıyor. Eksiklikleri var hem teknolojik mamüllerin bununla beraber maketlerin." dedi.

Kadavranın en ehemmiyetli eğitim deposu bulunduğunu vurgulayan Gürses, laflarına şöyleki bitmeme etti:

"Kadavra realizasyon kılmak devletimizde hala ağır müşterek sorun. 2012 yılından geçmiş kadavra kendisine hemen mutluluk hastanelerinde ve ya ayrışık keyif kurumlarında ölüm fail kişilerin, aileleri erbap çıkmadıysa, bedenleri kullanılıyordu. Daha ahir zamanlarda bu realizasyon yolu aşırı azaldı. Özellikle büyükşehirlerde aşırı ağır kadavra realizasyon sorunu yaşamaya başladı fakülteler. 2009 yılından sonradan İstanbul'da şişman fakülteler on paralık kadavra alamamaya başladılar. Bunun öncesinde senede 10-15 yöresinde alabiliyorlardı. Türkiye'de hemen beş altı medrese bu yolla hala realizasyon yapabiliyor şu demek olmaktadır ki fakir kadavra kullanılabiliyor.

Bu başağrısı sürünce Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği, 2012 senesinde insanların hayattayken zat bedenlerini tıp eğitimine bağışlamalarıyla alakadar müşterek kampanya başlattı. Kampanya ayrışık faaliyetlerle tanıtılmaya çalışıldı ve i·lginç müşterek halde gene şişman illerde neşet kılmak kaydıyla salname müracaatlar geçmiş 10-15'lere, sonradan 20-30'lara, en meyve 2019 yılının böylelikle İstanbul, İzmir, Ankara, Mersin'de 50 başvuruya denli yaklaştı. Kadavra temini de bunu 2-3 sene geriden izleme etti. 2014-2015 yılından sonradan bu esaslı fakülteler senede 2-3 hediye kadavra realizasyon etmeye başladı. En meyve 2019 yılının böylelikle senede 5 kadavra realizasyon etmeye başladılar. Bu elan geçmiş sıfır müşterek kez düşüncesince müşterek gelişim oldu. Senede 5 kadavra, 300-350 talebesi bulunan müşterek medrese düşüncesince kifayetli mi? Çok düşüt müşterek nicelik aslında. Yurt haricinde öğrenci-kadavra oranları, 8-10 öğrenciye müşterek kadavra düşecek şekilde. Türkiye'de adım adım bu mevzuda zihin artmaya başladı zorla hala mergup kurda değil."

"Yeni kurulan fakülteler, ithal kadavra ile eğitimlerini yürütüyor"

Tıp fakültelerinin kadavra yetersizliği yerinde başvurdukları müşterek ayrıksı formül bulunan ithal kadavraya bağlı de ilim sağlayan Doç. Dr. Gürses, 2014 senesinde kadavra bağışıyla alakadar 2238 mahdut kanunda meydana getirilen düzenlemeyle, millî kaynaklar yetersizse, diyar dışından kadavra realizasyon edilebileceğine değgin iznin çıktığını, bu süreçten sonradan nice vakıf ve mutluluk üniversitesinin bu yolla kadavra realizasyon ettiğini söyledi.

Gürses, hassaten ıvır zıvır illerde dünkü kurulan fakültelerde fakir cenaze ve ya hediye kadavra temininin hala beklenir olmadığını, o sebepten dolayı de buraların ithal kadavralarla eğitimini yürüttüğünü belirtti.

2016 senesinde bitirdikleri çalışmaya göre, 27 fakültenin diyar dışından kadavra realizasyon ettiğini tamlayan Gürses, şunları anlattı:

"Bu nicelik aşırı elan arttı zira 2016'dan sonradan 30'un üstünde dünkü medrese açıldı ve bu fakültelerin bütünü diyar dışından realizasyon etti. Bazı mutluluk ve vakıf üniversiteleri, ithal kadavrayı 2 senede müşterek yeniden alıyor. Büyük üniversitelerde ve birtakım vakıf üniversitelerinde eksperlik sonrası eğitim düşüncesince ayrışık kurslar yapılıyor. Bu kurslar düşüncesince de Türkiye'den realizasyon edilen kadavra sayısı ehliyetsiz bulunduğu düşüncesince diyar dışından realizasyon yapılıyor. Bu işlemleri karşıcı şirketler var bakanlığın müsaade verdiği. Herhangi müşterek medrese bu şirketler ile görüşse, 14 bin 500-16 bin dolar yöreleri fiyata müşterek kadavrayı diyar dışından realizasyon ika şansları var."

"Vatandaş kadavra bağışından yeteri kadar haberli değil"

Doç. Dr. İlke Ali Gürses, kadavra bağışı oranlarının düşüklüğünün sebeplerine bağlı şu detayları verdi:

"En şişman sıkıntı, kadavra temini düşüncesince hediye yapılması mevzusundan vatandaşın yeteri kadar haberli olmaması. Derneğin icra ettiği anketler, vatandaşların yüzdelik 50 kadarının hediye eliyle kadavra realizasyon edilebileceğinin bilincinde bulunduğunu fakat ayrışık gerekçelerle buna yanaşmadığını ortaya koydu. Böyle müşterek formül olduğunun, bu halde kadavra realizasyon edildiğinin, eğitim ve tetkikte kullanılabildiğinin bireylere yayılması lazım. İlk sıkıntımız bu.

İkinci sıkıntı, gene ilim eksikliğinden çıkan müşterek şey. İnsanlar eğitim esnasında kadavraların elbette kullanıldığı, sonrasında elbette defnedildiği ilişkin ilim sahibi olmadıkları düşüncesince en şişman çekinceleri esasta burada. Eğitim esnasında vücutlarına yapılacak şeyden korkuyorlar. Bunun yapılmasını istemedikleri düşüncesince şişman müşterek bölümü zararlı bakıyor hediye konusuna."

"Din, Türkiye'de hem fazlalık bununla beraber menfi hediye sebebi"

Daha geçmiş Cerrahpaşa ve Çapa'da eş bitirdikleri müşterek çalışmaya yer veren Doç. Dr. Gürses, dini inancın kadavra bağışını elbette etkilediğini şöyleki anlattı:

"Çalışmada şöyleki müşterek meyve çıktı. Bağış karşıcı kişilerle görüştük 'Kendinizi sebep bağışladınız?' diye. Orada diyanet ile alakadar i·lginç müşterek bilinçlilik var. Bir takım bağışçı ağız ağıza dini gerekçelerle bağışlıyor. Bu özellik ile alakadar en aşina kalıp Maide Suresi'nin 32. ayeti 'Kim de müşterek dirilik kurtarırsa dört başı mamur insanların yaşamını kurtarmış kabilinden olur.' Bunu bizlere karşılık kendisine yazan bağışçı da var. Tam tersi İslami uygulamaları bildirme etmeyenler de var. O sebepten dolayı diyanet Türkiye'de hem fazlalık bununla beraber menfi hediye sebebi.

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'na e-devlet üstünden başvurduk. 'Ben ölüm ettikten sonradan zat bedenimi, kadavra kendisine kullanılması düşüncesince affetmek istiyorum. Bununla alakadar kazara müşterek dini bariyer var mı?' diye. Verilen karşılık şu şekildeydi: 'Kadavra kendisine bireyin bedenini bağışlamasında dinen müşterek bariyer yoktur, hemen bireyin bedenine hürmet gösterilmesi kapsamında, gasil, salat ve defin işlemlerinin sırası ile yapılması lazım.' Orada kazara müşterek müddet belirtilmedi. Hemen yapılıp defnedilmesi gerekmiyor. O sebepten dolayı ölü yıkama ve namazdan sonradan kadavra kendisine kullanılıp elan sonradan defin işleminin yapılabileceğini yorumladık. Soranlara da bu halde ilim verdik."

"Beden bütünlüğü bozulmayacak halde yapılıyor"

Doç. Dr. İlke Ali Gürses, tıp eğitim esnasında kadavranın elbette kullanıldığına bağlı endişesi bulunan yahut kifayetli bilgisi bulunmayanlara şu detayları aktardı:

"Burada yaptığımız işlem, bedenin içerisindeki organları, damarları, sinirleri, kasları, kemikleri inceliyoruz ve bunların birbirleriyle ilişkilerini değerlendiriyoruz. Hem öğrencilere bununla beraber eksperlik sonrasında eğitim alanlara bu yapıların, cerrahi uygulamalarda ve ya birtakım tıbbi işlemlerde sebep ehemmiyetli bulunduğunu vurgulamaya çalışıyoruz. Bunu yapabilmemiz düşüncesince de vücudu kesip açmamız geçişsiz aslında. Diseksiyon dediğimiz, lafız kendisine kesip, açıp, beslemek anlamına mevrut müşterek iş yapılıyor. Bu, değme meydana getirilen müşterek iş değil. Belli kurallara, sisteme ve vücuda hürmet gösterilerek, bu işi bilici görmüş geçirmiş insanoğlu çeşidinden hemen eğitim ve araştırı amacıyla meydana getirilen müşterek işlem. Türkiye'deki infaz gereği, gövde bütünlüğü bozulmayacak halde yapılır ki defin işlemlerinde hem aileyi bununla beraber yakınları kıygın olmasın diye."

"Kişinin verdiği kararı, ailenin desteklemesi önemli"

Vatandaşlara, kadavra bağışıyla alakadar nikbet ettikleri müşterek özellik yahut şek var ise araştırmalarını salık fail Gürses, "Eğer ulaşabiliyorlarsa, yaşadıkları şehirlerdeki tıp fakültesinde açımlama bölümlerine ulaşmaya, buralardaki kişilerden ilim almaya çalışsınlar. Birebir, yaşadıkları şehirlerdeki hocalarla iletişime geçmeleri elan metin olacaktır." dedi.

Kadavralar eğitimde kullanıldıktan sonradan bağışçılarının yakınlarının da katılımıyla defin işleminin yapıldığını özetleyen Doç. Dr. Gürses, hediye işleminin gerçekleşmesi açısından bireyin verdiği sonucu ailenin de desteklemesinin ehemmiyetli bulunduğunu vurguladı.

Kadavra bağışı düşüncesince müşterek tıp fakültesinin açımlama anne ilim dalına şahsen gidilerek yaş imzalı müracaat yapılması icap ettiğini tamlayan Gürses, bu işlemin yasalı bağlayıcılığı bulunmadığını, bağışla alakadar meyve kararın aileye ilişik bulunduğunu laflarına ekledi.

"Türkiye'de müşterek kadavraya sayı farkı 30-40 mektepli düşüyor"

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Anatomi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Üzel de kadavranın hassaten açımlama dalı iktisap kılmak az daha tıbbın nice şekilsel dalında eğitim malzemesi kendisine aşırı giranbaha olduğunu, insanoğlu vücudunu mükemmel anlamıyla bilmek ve tasarlanan dünkü müşterek uygulamanın insanoğlu vücudunda ne kabilinden neticelere kez açabileceğini görmenin kadavra üstünde çalışmakla beklenir olabildiğini söyledi.

Türkiye'de şişman müşterek kadavra açığı bulunduğunu tamlayan Doç. Dr. Mehmet Üzel, "Öğrenci sayısına uyarınca aşırı düşüt sayıda kadavramız var. Yıl zarfında ayrışık tıp fakültelerine gövde bağışı yapılabiliyor zorla bu, Türkiye'deki açımlama eğitiminin ihtiyacının aşırı müşterek tomar gerisinde. Bir kadavra üstünde metin eğitim verebilmemiz düşüncesince en müşterek tomar 10 öğrenciye denli müşterek takım kurmamız lazımken, Türkiye koşullarında sayı farkı 30-40 mektepli olmaktadır en güzel hallerde. Bazı tıp fakültelerimizin kadavrası caba bulunmayan ve ya bire müşterek kadavrayı aşırı derinlemesine müddet kullanıyorlar, bundan böyle eğitim hususi durumunu yitirmiş durumdalar." ifadelerini kullandı.

"Kadavranın yerini tutabilen müşterek malzeme yok"

Ana ilim dalına mevrut müşterek cenazenin, 5-10 sene kadavra kendisine kullanıldıktan sonradan var ise ailesine konfirmasyon edildiğini, kimsesi olmadan şehremaneti ile görüşülerek defin işlemlerinin yapıldığını özetleyen Doç. Dr. Üzel, dini vecibelerin aileler çeşidinden cenazenin tesliminden geçmiş ve ya sonradan yapabildiklerini anlatım etti.

Kadavra realizasyon edilememesi şeklinde diyar dışından da tutarı karşılığında getirilebildiğini aktaran Mehmet Üzel, bunun da sağlanamaması şeklinde maketler, üç buutlu teknolojilerle bu eksiğin kapatılmaya çalışıldığını fakat bunların da kadavranın yerini tutmadığını dile getirdi.

Son zamanlarda kimsesizlerin ölü bedeninin de üniversiteye gelmediğini anlatım fail Üzel, "Eskiden esasi kadavra kaynağımız bu fakir cenazeleriydi. Hastanelerde fakir bulunan kişiler, şifahane müdürlüklerinin inisiyatifiyle tıp fakültesine verilebiliyordu. Biz de anlaşılan müşterek müddet saklamak, ondan sonradan üstünde düzentileme gerçekleştirmek durumundayız. Her mevrut fakir cenazeyi düzentileme malzemesi kendisine kullanamıyoruz." dedi.

Kampanyalarının, hediye oranını arttırdığını fakat gene de sayının kifayetli olmadığını vurgulayan Mehmet Üzel, metin müşterek eğitimin verilebilmesi düşüncesince Türkiye'de bulunan tıp öğrencilerinin onda bir tanesi denli kadavraya gerekseme bulunduğunu söyledi.

Din İşleri Yüksek Kurulu'nun fetvası

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, kadavra bağışı konusuda dinen müşterek mahzur olmadığını genel ağ sayfasında şu halde açıklıyor:

"Tıp biliminin gelişim göstermesi ve tıp dalında görev verecek elemanların yetiştirilmesi amacına müteveccih insanoğlu ölü bedeni (kadavra) üstünde kılgılı icraat yapıldığı bilinmektedir. Bunların bahis konusu maksata müteveccih kendisine kullanılmasında dinen müşterek mahzur yoktur.

İslam’a uyarınca insanoğlunun ölüsü yahut ona ilişik müşterek organı da saygıya layıktır. Bu itibarla, bahis konusu kadavraların eğitim maksadı haricinde kullanılmaları dinen caiz değildir. Ayrıca cenazenin yıkanması, kefenlenmesi, namazının kılınması ve defnedilmesi gerekir. Bu hususlara uyma edilmesi şartıyla kadavra bağışında bulunulmasında ve varislerin bu konudaki vasiyeti adına getirmelerinde dinen müşterek mahzur yoktur."

​​​​​​​