Kütahya
Tespihe merakı çocukluğunda süregelen ve kısaca 150 parçadan oluşan koleksiyonu mevcut 27 yaşındaki Başyiğit, eserleri günümüze derece vasıl Osmanlı ve Cumhuriyet devri tespih ustalarının isimlerinin tespitine müteveccih çalışmalarını sürdürüyor.
Başyiğit, AA muhabirine, 11-12 yaşında şehrin zamanı mekanlarındaki dükkanlardan emektar tespihleri incelemeye ve satın almaya başladığını, merakından ötürü tespih koleksiyonerleri ve ustalarıyla tanıştığını söyledi.
Ustalara hususi tespihler yaptırdığını, merakını resmileştirmek düşüncesince koleksiyoner vesikası aldığını tamlayan Başyiğit, şöyleki konuştu:
"Yaptığım incelemelerde Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ilişik tespih ustalarının isimleri, icra ettikleri eserlerin şekil, formları ve bulunmuş olduğu bölgeleri belirleme ettim. Tespih ustalarıyla ilişik nice belgeye ulaştım. Bu araştırmalarımın şişman yönünü el kütüphaneleri, Ayasofya Kütüphanesi, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde yaptım. İnternet siteleri üstünden arşivlerde araştırı yaptım. Araştırmalarımda 21 tespih ustasının adları ve diploma verdiği şahısların isimlerini belirleme ettim. Bugüne derece Sultan 3. Selim'in tespih ustası İncici Mehmet Efendi, Mevlanakapılı Mahmut Usta, Beşiktaşlı Sağır Rıfat Usta, Akgerdanlı Mehmet Cemil Efendi, Kehribarcı Ali Baba, Yamalı Nuri Usta, Beylerbeyli Galip Başsaka Usta üzere en emektar tespih ustalarının isimlerine ulaştım. Kaynaklardan bu ustaların sahn hikayelerini inceledim."
Başyiğit, kısaca 150 tespihten oluşan koleksiyonunda emektar ustalardan Mevlanakapılı Mahmut Usta, Beşiktaşlı Sağır Rıfat Usta, Beylerbeyli Galip Başsaka Usta ile zamanımız ustalarından Zekai Şenyurt, Hüseyin Çelik, Cem Aral, Bahri Bülbül ve Mehmet Arcasoy'un eserlerinin bulunduğunu dile getirdi.
"Sanatsal meydana getirilen tespihlerin hepsinin ortak ruhu var"
Mehmet Emin Başyiğit, şişman kısmı bağış bulunan içsel kıymeti erdemli tespihlerini derlem envanter defterine kaydettirdiğini anlattı.
Gelecekte ortak tespih müzesi oluşturmayı amaçladığına yer veren Başyiğit, "Geleneksel Türk tespih sanatının doğacak nesillere aktarılması düşüncesince dokümanter çekimlerine başladık. Günümüzdeki tespih ustalarıyla röportajlar yaptım. Daha sonraları da ortak araştırman yerine bilgilik projem var." ifadesini kullandı.
Başyiğit, ortak tespihin ne çağda ve ne ustaya ilişik bulunduğunu bellemek düşüncesince ilk önce imame, aralık durak, lüp formlarına, havşa yöntemleri ve kemane izlerine baktığını, buna layıkıyla çıkarımlar yaptığını aktardı.
Osmanlı çağında tespih imalinde henüz aşırı zümrüt, akik, inci, öd ağacı, zeytin ağacı, kuka üzere natürel materyallerin kullanıldığını, 1930'lu senelerden sonraları ise ağırlıklı yerine bireşimli materyallerin yeğleme edildiğini özetleyen Başyiğit, "Bana göre, sanat içerikli meydana getirilen tespihlerin hepsinin ortak ruhu var. Usta tespihi yaparken kendiliğinden ortak zerre ekliyor. Aslında elinize ortak tespihi aldığınız devir onu tespih yerine değil, ustanın el emeğinin ortak parçasını elinize almış üzere ortak duygular veriyor bize." dedi.
