Muğla
Tarımda, traktör ve öteki aletlerin kullanımının yaygınlaşmasıyla öküz, at, katır ve merkep denli hayvanların kullanımının azalması, semercilik mesleğine merakı de azalttı.
Bir zamanların flaş zanaatlarından bulunan semercilik çağ rakamları bundan böyle bulunmayan denecek denli az bulunan ustaları çeşidinden sürdürülüyor.
Yatağan ilçesinde mesleğin son mümessili yerine yayınlanan 50 salname semerci Enver Erkaleli dedesinden, babasından öğrendiği mesleğini neşelendirmek düşüncesince rastgele sabahleyin çuvaldızını eline alıyor.
İlerleyen yaşına karşın ekmeğini büyüklerinden öğrendiği zanaatıyla kazanmayı sürdüren Erkaleli yetiştirecek şakirt bulamasa da rustik mahallelerden getirilen işleri yetiştirmeye çalışıyor.
Sipariş sunulan semerleri işleme menfez nuruyla rengarenk desenlerle de bezeyen Erkaleli gayrisıhhi asırdır ayrımsız sevda ve heyecanla işini yapıyor.
"Bu mesleği yaşatmalıyız"
Mesleğine rağbetin azalmasından sızlanan Enver Erkaleli, AA muhabirine, semerciliğin son demini yaşadığını söyledi.
Semerciliğin ata mesleği bulunduğunu ve kesinlikle korunması icap ettiğini tamlayan Erkaleli, "Eskiden binek efsanevi baş döndürücü olurdu. Şimdilerde ise binek hayvanı kalmadı. Arabaların çoğalmasıyla kâr gerekseme duyulmaz oldu. Benim dedem, babam, amcam, kardeşlerim, bütünü semerciydi. Ben mesleği onlardan öğrendim ancak bundan böyle dünkü çocuk bu mesleği öğrenmiyor. Biz 3 ahi semerciydik. 2'si ölüm etti ve müşterek ego kaldım." ifadesini kullandı.
Geçmişte alanda münteşir yerine kötü çalı çiftçilerin binek hayvanı beslediğini özetleyen Erkaleli, "İlçemizde 20 zanaatkar semercilik yapıyordu. Tütüncülüğün de azalmasıyla binek hayvanları da azaldı. Semercilik derece derece önemini kaybetti, ustalar da mesleği bıraktı." dedi.
Bir semerin 500-600 liraya para bulunduğunu aktaran Erkaleli tamirini ise kestirmece 400 liraya yaptığını kaydetti.
"Yapımı üç çağ sürüyor"
"Zor ve zahmetli" müşterek iş yerine nitelediği semer yapımının üç çağ sürdüğünü tamlayan Erkaleli şöyleki konuştu:
"Semerin ağaçlarını kendimiz çaylardan kerki geliriz. Çınar ağacını biçtiririz. İçindeki keçeyi hususi ısmarlama veriyoruz. Sazlarını da Eber Gölü'nün sazlıklarından getirtiyoruz. Malzemeleri bilmek üstelik baş döndürücü zahmetli. Eskiden baş döndürücü geliyordu ancak demincek baş döndürücü bulunmuyor. Bu sebeple dünkü semer yapmaktan baş döndürücü onarım işleri yapıyoruz. Eskiden çarşıda dükkanım vardı ancak bundan böyle kapattım, evimin bahçesinde yapıyorum. Semer ve onarım geçişsiz bulunan gelip beni buluyor. Çünkü Muğla'da benden ayrıksı semerci kalmadı. Artık şakirt yetiştiremiyoruz. Şimdiki çoluk çocuk bu işlere eğilim etmiyor. Benim öz oğlum üstelik öğrenmedi. Bu sebeple tığ bundan böyle bu zanaatın son temsilcisiyiz ve sanırım bizlerden sonradan eden olmayacak."
Binek hayvanının sırtına mükemmel oturmayan semerlerin hayvanın sırtında yaralar açtığına dikkati çekici Erkaleli, "Semercilik himmet ve terbiye talip müşterek meslektir. O sebeple yapımına başlayacağınız semer düşüncesince hayvanların beden ölçüsü katılması gerekir." sanarak konuştu.
"Muğla'nın son semercisi"
Enver Erkaleli'nin Muğla'nın son semercisi bulunduğunu aktaran Turgut Mahallesi Muhtarı Selim Bahçeli ise unutulmaya yüz tutmaya süregelen mesleğin mahallelerinde yaşatılmasından bahtiyar olduklarını dile getirdi.
Bahçeli, "Muğla'nın birlikte yaklaşan illerden ve ilçelerden baş döndürücü sayıda ad buraya semer almaya yahut semeri onarım ettirmeye geliyor. Enver amcanın mesleğini sürdürmesi düşüncesince tığ de dayanak vermeye çalışıyoruz." dedi.
