İstanbul
12 yaşındaki ikizlerinden bir tanesi otizmli bulunan İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nusret Soylu, yaşadıkları zorba sürecin ardından, gelişimindeki farklılıkları gözlemlediği oğluna tanıyı da babası adına kendisi koydu.
Otizm denildiğinde hem bu bölgede etkin beraberinde doktor aynı zamanda "damdan sakıt beraberinde baba" rolünün bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Soylu, bu rolleri bazısı kimi yönetmekte zorlandığı zamanların olabildiğini, bu bölgede etkin beraberinde bilirkişi olsa da ebeveynlerin otizmle alakalı yaşamış bulunduğu süreçten kendisinin de geçtiğini tabir etti.
Klinisyen ve bilirkişi rolünün, ebeveynlik rolüne katmış bulunduğu şeyler bulunduğu kabilinden ebeveynlik rolünün de bu klinisyen ve bilirkişi rolüne katmış bulunduğu şeylerin bulunduğunu tamlayan Soylu, laflarına şu biçimde bitmeme etti:
"Bir ağababa adına proses içre bizim düşüncesince en ehemmiyetli bilinçlilik şu, o maşeri ilişkileri, değişik bedel alanlarını budamamak... Normal hareket yayınlayan kardeşleri boşlama etmemek kıymetli. Ali'nin ikizi bulunan Elif büyüdüğünde bu süreci ne yorumlayacak bilemiyorum ancak şu anda Ali'nin kendisine, nefis gelişimine aşkın bilinçlilik kattığının, bazısı çelimli yönlerini Ali'ye verecekli bulunduğunun farkında. Ali'ye kılıç de aşkın bilinçlilik borçluyuz. Hayatta en aşkın bilinçlilik öğreten bireyleri listeleyin deseniz, listenin başlangıcında Ali toprak alır. Ali benim mürşidimdir.
Burada en önemlisi şu, hayatınızın odağını kaçırmamanızı sağlıyor. Bana Ali'nin katmış bulunduğu şeyi biricik sistem ile açıklayın derseniz, konfor odaklı değil, bedel odaklı yaşam sürmeyi öğretti bana Ali. Çünkü hakeza beraberinde bata çıka yaşarken o değerlerle irtibatınızı koparmamanızı öğretiyor otizm. Şefkati, kabulü öğretiyor."
"Otizmde en ehemmiyetli ilke er ayırt etmek"
Nusret Soylu, otizm ile alakalı en ehemmiyetli unsurlardan birinin er ayırt etmek, er teşhis almak ve pedagojik dayanaklık kılmak müdahalelerine er doğmak bulunduğunu söyledi.
Bu manada meydana getirilen icraat kararında otizm teşhisi koyma yaşlarının az buçuk hâlâ er yaşlara akıllıca çekilmeye başlandığını özetleyen Doç. Dr. Soylu, halen 3 yaşından sonraları önce tanının konulduğu evlatların da görülebildiğini belirtti.
Burada en ehemmiyetli şeylerden birinin, ailenin çocuğun gelişimi ile alakalı ayırt etmiş bulunduğu aksamaları gözlemlediğinde kesinlikle beraberinde bebek psikiyatristine başvurması ve bu manada beraberinde kıymetlendirme yapılması bulunduğunu vurgulayan Soylu, "Çocuklar 1 yaşlarında manalı kelimeler çıkarmaya başlar, iki yaşlarında 2-3 kelimelik sistem kurmaya başlar. Bunlar olmadan kesinlikle değerlendirilmesi gerekir. Adı ile seslenildiğinde 'bu bebek bakmıyor acep duymuyor mu' sanarak bazısı kimi aileler düşünebiliyor. Bu, aileler düşüncesince uyaran beraberinde belirti. Etkileşim kurmuyor, gayrı çocuklarla baş başa dubara oynamıyor, cezaevi teması kurmuyor, fasile sordurulmuş bulunduğu soruya makul karşılık alamıyor. Gelişim ile alakalı bazısı kimi de evlatların takıntılı, tekrarlayıcı davranışları olabiliyor el çırpmak, cenah çırpmak, çevresinde nüans kılmak gibi. Aileler bunları ayırt ettiklerinde kesinlikle bebek psikiyatristine başvurmaları gerekiyor." dedi.
Doç. Dr. Soylu, aileler bazısı kimi beraberinde fasile hekimine gittiklerinde yada çocuğun rutin gelişimini strateji fail beraberinde bebek doktoruna sorduklarında, "Erkek çocuğudur geç konuşur" kabilinden bazısı cevaplar alınabildiğini ve bu durumun teşhis konmasını geciktirdiğini, ailelerin içerisine çocuğun gelişimiyle alakalı beraberinde aldanmaz düştüyse kesinlikle beraberinde fasile hekimi yahut beraberinde bebek doktoru değil beraberinde bebek psikiyatristinin bu hali değerlendirmesinin aşkın ehemmiyetli olduğuna dikkati çekti.
"Otizme haremlik fail mesail düşüncesince deva değerlendirmek yerinde kalıyoruz"
İletişim zorlukları, tekrarlayıcı tavırlar kabilinden otizmin atom çekirdeği belirtilerini otama fail hâlâ rastgele beraberinde deva tedavisinin bulunmadığını aktaran Soylu, "Çocuk psikiyatristi adına hepimiz de otizmi otama kılmak düşüncesince rastgele beraberinde deva vermiyoruz ancak otizme haremlik fail bazısı problemler oluyor. mesela uyanıklık dağınıklığı, aşkın hareketlilik, hınç ve sinirlilik, dokunca donör davranışlar, hab sorunları, depresyon, obsesyon gibi. Otizme kesif haremlik fail problemler olabiliyor, bunlar düşüncesince otizmli evlatların deva kullanımı gerekebiliyor. Oldukça kazanım gören dallar da oluyor. 'Biz bebek psikiyatristine gidersek acep ilaca mı başlanır?' sanarak duraksama fail aileler kabil ancak kılıç otizmi otama kılmak düşüncesince değil, otizme haremlik fail değişik sıkıntı ve mesail düşüncesince bazısı kimi deva değerlendirmek yerinde kalıyoruz." sanarak konuştu.
Otizmin endamsız beraberinde koşun değil, derinlemesine beraberinde maraton bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Soylu, laflarına şu biçimde bitmeme etti:
"Aileler bazısı kimi şu biçimde düşünebiliyor, 'Biz 3 ay, 6, 1 sene içre bu sıkıntısı halledeceğiz'. Maalesef otizm hakeza beraberinde boyut değil, derinlemesine beraberinde süreç. Ama er teşhis konduğunda, makul beraberinde yetişek desteği aldığında, fasile çocuğa makul uyaranlar verdiğinde, fasile eğitildiğinde bu dallar öğreniyor, nice maharet kazanıyor. Özellikle otizm belirtisi hoppa bulunan evlatların açık işlevsellikleri açık beraberinde noktaya gelebiliyor.
Otizm serbest beraberinde spektrum. Bazen beraberinde uzmanın ayırt edebileceği kurda belirtileri bulunan dallar bulunduğu kabilinden hali aşkın ciddi dallar da olabiliyor. Uygun beraberinde yetişek ve destekle, ailenin yaklaşımıyla amacımız, bu evlatların hayatlarını hür yada bölümsel basıcı olacak biçimde sürdürebilecekleri noktaya getirebilmek. Erken destekle bu, bir fazla olayda beklenir olabiliyor."
"Yaşama enerjisi azalmış beraberinde anne babanın otizmli çocuğa yararlı olması beklenir olmuyor"
Ailelere eğitmen görevi vermenin zorba olabildiğini ve anne-baba etkileşiminin doğallığını bozabildiğini tamlayan Doç. Dr. Nusret Soylu, çocuğun yetişek dönemini strateji etmenin, haberleşme kurmanın, dubara oynamanın yahut eğitimcilerin verdiği ödevleri evde de bitmeme ettirebilmenin aşkın ehemmiyetli bulunduğunu tabir etti.
Aileyi zorlayan tutum problemlerinin tedavisinin yapılabildiğini, bu çeşit hallerde kesinlikle bebek psikiyatristinden iane katılması önerisinde mevcut Soylu, konuşmasına şu biçimde bitmeme etti:
"Otizmli evlatları bulunan ailelerin, hayatlarını büsbütün o çocuğa odaklı yaşamalarının bebek düşüncesince yararı olmuyor. Ailelerin maşeri ilişkilerini budayıp, tatmin sağladıkları bedel sahalarına ilişik bitirdikleri şeyleri bırakıp büsbütün otizmli çocuğa odaklanmak, daim onunla olmak, eşler arası ilişkide tatmin sağlayan şeyleri bırakmak, evde alışılagelen hareket yayınlayan mıhlı çocukla ilgilenmeyi indirmek yada serbest fasile ile kurulan bağları kısaltmak yada dost ilişkilerini bırakmak...
Aileler bazısı kimi şu biçimde düşünüyor, 'Otizmli beraberinde çocuğum var, onun iyiliği benim önceliğim. Kendimi ona adamalıyım' sanarak düşünebiliyorlar. Bu çeşit hallerde da halis muhlis tatmin alanları budanmış, motivasyonu, hevesi, taayyüş enerjisi azalmış beraberinde anne babanın de otizmli çocuğa yararlı olması beklenir olmuyor. Ebeveynlerin hayatlarının rutin akışını bitmeme ettirmeleri ve gayrı bedel alanlarıyla alakalı bulunan kısımları budamamaları aşkın önemli."
"Ebeveynler bazısı kimi tasalı durumla karşılaşmamak düşüncesince çekinme davranışı sergiliyor"
Otizm dair maşeri şuur ve farkındalığın geliştiğini ancak hâlâ ehliyetli noktada olunmadığını tamlayan Nusret Soylu, ailelerin, otizmli çocukla baş başa maşeri yaşama engelleme olurken nice bata çıka karşılaştığını, camianın müdahalelerinin anne babalar düşüncesince aşkın zorba olabildiğini, ebeveynlerin bazısı kimi de bu tasalı durumla karşılaşmamak düşüncesince eve kapanma kabilinden beraberinde çekinme davranışı sergilediğini tabir etti.
Aynı sıkıntısı ekol çağına mevrut otizmli evlatların ebeveynlerinin de yaşadığını özetleyen Soylu, beraberinde çocuğun kaynaştırmayla tahsile bitmeme etmesinin emekli olabildiğini, hususi yetişek sınıflarında gürbüz bazısı koyu tutum sıkıntısı bulunan evlatların külfet yaşayabildiğini, ehliyetli kurda dershane ve ekol bulunduğunun da hâlâ söylenemeyeceğini belirtti.
Yapılan tarama çalışmalarının, otizm sıklığının derece derece arttığını gösterdiğini tabir fail Doç. Dr. Soylu, "Bazı çalışmalarda bu yüzdelik 1 düzeyinde, az buçuk hâlâ faziletli oranları bildiren icraat da var. Ama düpedüz bu artım otizmin görülme sıklığındaki beraberinde artım mı olmadan bu manada şuur düzeyimiz arttı, teşhis koymanın getirmiş bulunduğu beraberinde artım mı? Eskiden hoppa belirtileri bulunan olgular gözden kaçıyordu, şu an kılıç bundan sonraları onları da gözden kaçırmıyoruz, buna ilişkin beraberinde artım mı? Henüz gökçe yazın bu manada bizlere açık beraberinde bilinçlilik söylemiyor ancak benim mesleksel okumalarım, otizm sıklığında beraberinde artım bulunduğunu düşündürüyor." dedi.
