Rize
Rize'nin Ardeşen ilçesinde canlı 58 yaşındaki Süleyman Serin, 17 sene aşçılık yaptı. Bu devirde bölgedeki düğünlerde hasır otu arakçı Serin, Neşet Ertaş'a bulunan saygısı zımnında çocuklarına Neşet ve Ertaş adını koydu.
Yöre kültürünün yaşatılması düşüncesince tulum çalmayı öğrenen Serin, 1992 senesinde Rize'nin Ardeşen ilçesinde tulum atölyesi kurdu.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Halk Eğitim Merkezleri içerisinde oluşturulan kurslarda tulum yapımı ve tulum aşırma ilişkin terbiye verici Serin, bu müddette binin üstünde insana tulum çalmayı, 20 insana tulum yapımını öğretti.
Kültür ve Turizm Bakanlığından tulum yapımı firez sanatçısı ve eli uz belletici belgesini meydan Serin, iklim genelinde planlı fuar ve festivallere katılarak sanatını tanıtmayı sürdürüyor.
Serin, Kovid-19 salgını periyodunun peşi esna atölyesini, ilçeye ilişkin Dikkaya köyünde namına ilişik serendere taşıdı. Burada imalatına bitmeme fail Serin, alanı ziyarete mevrut misafirlere de tulum çalmayı öğretiyor.
Serin, inatçı derisi ve şimşir kullanarak el işçiliğiyle meydana getirdiği tulumu kestirmece hissedar ayda tamamlarken gayrimenkul içinin yanı esna gayrimenkul dışına da tulum satıyor.
"Gün geçtikçe kıymeti kalan hissedar enstrüman"
Serin, AA muhabirine, alanda kaynaşmayı sağlayıcı kuma firez mirası tulumun baş döndürücü bedel gördüğünü söyledi.
Geçmişten bugüne bayramlarda, düğünlerde, askere giderken, harbe giderken tulum çalındığını tamlayan Serin, tulum çalmayı bellemek talip şahısların geçmiş evvela sipsi, çibun kabil kavala eğilimli üflemeli çalgıları öğrenmesi icap ettiğini anlattı.
Serin, teknolojik gelişmelere karşın tulumun popülaritesini bitmeme ettirdiğini kaydederek, "Gün geçtikçe kıymeti kalan hissedar enstrüman. Son senelerde turizme de yardımı var. Her mevrut konuğu tulum ile karşılayıp gezdiriyoruz. Onlar düşüncesince de ayrımlı hissedar ezgi. Aynı vakitte servet edinim cebi bulunan hissedar enstrüman. Deyim yerindeyse bacasız hissedar fabrika." dedi.
Tulumun ana maddesinin fallus ve inatçı derisi bulunduğunu aktaran Serin, "Keçi derisini çıkarıyoruz. Bir maaş sepileme devri var. Tüyünü alıp tabaklayıp kurutuyoruz. Daha sonradan deriyi yağlıyoruz. Uzun hissedar etaptan geçiyor. Tulum havadan olmuyor, hissedar tulum hissedar maaş müddette çıkıyor. Zor hissedar musiki aleti lakin dobra hissedar tulumu ömrünce hafız var." ifadelerini kullandı.
Serin, derinliğine senelerdir terbiye verdiğini belirterek, "Bölgede 16 tulum ile oynayabilen halkiyat kadrosu yetiştirdim. Halk Eğitimde tulum aşırma kursları açtım. Bölgede 3-4 kere tulum yarışmaları yaptık. Telefonuma mukayyet binin üstünde uygun benim yetiştirdiğim çoluk çocuk mevcut lakin kusursuz sayısını bilemiyorum." niteleyerek konuştu.
"Tulum dünyanın herhangi hissedar indinde tanınır hissedar ahenk oldu"
Ürettiği tulumları dünyanın hissedar baş döndürücü alanına sattığını tabir fail Serin, "Tulum dünyanın herhangi hissedar indinde tanınır hissedar ahenk oldu. Özellikle Britanya, Fransa'nın Breton alanında tuluma eğilimli musiki var. O yerlere ürettiğim tulumlardan sattım. İskoçlara sattım. Yaptığım tulumları Almanya, Yunanistan ve Bulgaristan'a sattım." dedi.
Serin, tulumun gerçek isminin "Guda" bulunduğunu kaydederek, şunları söyledi:
"Tulumun iptidai kıta barbar yapısı bulunan sesi var. Dünyada tek enstrümanda yok. Dünyadaki enstrümanlarda yedi ahenk mevcuttur. Tulum ağız ağıza ilkel, kendine özgü hissedar düzeni bulunan çalgı. Kaç salname hissedar musiki bulunduğu bilinmiyor. Bir yandan ticaretini yaparken hissedar yandan da toy nesillere öğretmeye çalışıyorum."
Sosyal medyayla beraberce tulumun popülerliğinin arttığına yer veren Serin, laflarını şu şekilde tamamladı:
"Bütün teknolojik gelişmelere karşın asistan tek enstrümana gereksinimi sıfır hissedar çalgı. Sese icap yok, 300-500 erkek ayrımsız anda oynayabilir. Elektronik cihazlar geçişsiz değil. Tek başına hükümdar. Her şeyin elektrosunu yaptılar, tulumun da denediler lakin tulumun özgün sesini vermiyor. Bağlamanın elektrosu İstirahat ediyor lakin tulumun elektroniğini, tulumu dost insanoğlu dinlemez."
İstanbul'dan Rize'ye tatile mevrut Ahmet Berk Coşkun ise tulumun sesini baş döndürücü sevdiğini ve kendisinin de sipsi ile tulum çalabilmek düşüncesince denemeler yaptığını söyledi.
Başlangıçta ağır bulunduğunu tamlayan Coşkun, "Ustasından öğrenmeye idman işlerimizi kolaylaştırabilir. Yavaş ağır öğrenmeye çalışıyoruz. Nefesimiz kifayetli lakin pus pratiği baş döndürücü önemli. Biz de tatbik hazırlamaya mücahede ediyoruz." niteleyerek konuştu.
