Ankara
Kamuoyunda "Türkiye'de akıbet istimal zamanı önceki BioNTech aşılarının vatandaşlara uygulandığı" iddialarının gündeme gelmesinin arkası sıra Sağlık Bakanlığı dün meydana getirdiği açıklamayla hakeza birlikte durumun bahis konusu olmadığını, vatandaşların dil rahatlığıyla aşılarını yaptırabileceğini bildirdi.
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara da aşıların akıbet istimal tarihinin ne kavrama geldiği, bu sürelerin tespitine müteveccih kesinlikle birlikte ilmî proses yürütülmüş olduğu mevzusundaki ayrıntıları AA muhabirine anlattı.
Genel kendisine rutin kâffesi aşıların dair bulunan akıbet istimal tarihinin ay kendisine belirtildiğine ve bunun aşının ay sonuna denli korkusuzca kullanılabileceği anlamına geldiğine ayraç fail Kara, "Uzun devre izlem edilmiş aşılar ise akıbet istimal tarihinden sonraları minimum 3 ay hâlâ alışılagelen koşullar altında kullanılabilir. Yani sağlam aşırı başka üründen ayrımlı kendisine aşıların, değerli dirim ilmi mamüllerin üstündeki akıbet istimal tarihinden sonraları az buçuk hâlâ itimat aralığı vardır." ifadesini kullandı.
Prof. Dr. Kara, salgınla mücadelede geçer mRNA ve inaktif aşıların akıbet istimal zamanı süreçlerine bağlı şu ayrıntıları paylaştı:
"BioNTech, Sinovac yahut önümüzdeki çağda ümit ederim Türkiye'de de klinik kullanıma girecek bulunan aşımız TURKOVAC... Bunların akıbet istimal zamanı umumi kendisine pandemi çağında baştan sona 3'er maaş yazılır. Örneğin, BioNTech haziran ayında üretildiyse akıbet istimal zamanı eylül, temmuzda üretildiyse huzur teşrin kocaoğlan şeklinde yazılıyor. Bunun esas nedeni, pandemi çağında aşılar üretildiklerinde evvela laboratuvar içre 'stabilite' dediğimiz aşının metanet düzeyine bakılıyor. Sonrasında da aşının ne denli müddet dosdoğru kaldığını tespit etmek düşüncesince 1 ay, 2 ay, 3 ay üzere derneşik aralıklarla bu testler gine ediliyor."
"Aşıların akıbet tasarruf tarihi, testleri akıllıca sonuçlandıysa uzayabilir"
Bu testlerin aşının gelişigüzel tümen üretimi düşüncesince gerçekleştirildiğini, hâlâ derinlemesine periyodik sonuçların çıkması dair o partideki aşıların akıbet istimal tarihinin bazı bazı 1 yıla denli uzayabildiğini aktaran Kara, "Üzerindeki gün aşı üretildiği anda basılmış olduğu düşüncesince etikette 3 ay görünse de testlerle elde edilmiş müddet evvela yetiştirici çeşidinden bildirilir, arkası sıra bu sınav afiyet otoritelerince gine yapılıyor ve ayrımsız meyve çıkıyorsa akıbet istimal zamanı buna mucibince güncellenir." dedi.
Prof. Dr. Kara, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Türkiye'ye mevrut kâffesi aşıların da mahsus birlikte bölümü, bu laboratuvar incelemeleri düşüncesince dayanıklı kendisine ayrılır. Bunlar espaslı testlere editör tutulur. Bu testler esnasında rastgele birisinde ayrışık sebeplerle birlikte ayrım görülürse o partinin (lotun) kullanımına müsaade verilmez. Diyelim ki kâffesi neticeler düzgün, 3, 6 yahut 9 ay hâlâ kullanılabilmesine müsaade verilir. Şu anda da BioNTech aşılarında umumi kendisine bu müddet 9 ay.
Yani aşıların akıbet tasarruf tarihi, şayet stabilite testleri akıllıca sonuçlandıysa uzayabilir. Bu müddet de doğrudan huzur günden değil, gelişigüzel tümen düşüncesince temelli meydana getirilen testlere mucibince tahavvül gösterir. Şu anda Türkiye'de kullanıma verilen serilerin hâlâ evvela işlenmiş testleri var, bu yüzden 9 ay diyebiliyoruz. Ama toy birlikte hızlı vardığında '9 ay' denilebilmesi düşüncesince gene aralık testlerinin yapılması lazım. Böyle birlikte izlem ve kıymetlendirme süreciyle gidiyor."
Aşıların birlikte iki sene süresince ayrımsız halde üretilmesinin arkası sıra akıbet istimal tarihlerinin 12 yahut 24 ay kendisine belirlenebildiğini tamlayan Kara, bunun da yalnızca laboratuvar değil, hastaneler, familya sağlığı merkezleri üzere ayrımlı ortamlarda aşı dolaplarında tutulan örnekler dair meydana getirilen incelemelerle saptandığını anlattı.
"Türkiye'de kullanılacak bulunan gelişigüzel aşı behemehâl başkaca sınav edilir"
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Kara, "Türkiye'de kullanılacak bulunan gelişigüzel aşı behemehâl başkaca sınav edilir. Dünyanın neresinde üretilirse üretilsin Türkiye'deki aşı kaliteleri baştan sona aşırı efdal tutulur. Özellikle küçüklere uyguladığımız aşılar, evren kalitesi averajının aşırı dair aşılardır." sanarak konuştu.
Türkiye'de geçer Aşı Takip Sistemi (ATS) ile mevrut gelişigüzel aşıya harf yapıştırıldığını aktaran Kara, bu harf üstünden aşının ne zaman, nerede, ne şartta üretildiği, üretildiği noktadan ne devir yola çıktığı, uçakta ne denli seyahat yaptığı, birçok derecede korunum edilmiş olduğu üzere kâffesi kayıtların izlendiğini belirtti.
Kara, aşılara kimlik yapıştırabilmek düşüncesince görevlilerin aşıların korunum edilmiş olduğu 2-8 derecelik odalara girdiğini söyleyerek, şu değerlendirmeleri yaptı:
"BioNTech aşısı ise nakıs 80 derecede saklanıyor. 2-8 derecede de 30 çağ denli kalabiliyor fakat umumi mefkûre hıfız koşulları nakıs 80 derece. Dolayısıyla nakıs 80 derecedeki birlikte odaya girip etiketinin değiştirilme olanağı bulunan değil. Fakat Türkiye'deki Aşı Takip Sistemi yardımıyla aşıya kimlik yapıştırılamasa güçlü üstündeki bulunan koddan elektronik beyin içre aşının akıbet tasarruf ömrünün ne denli uzayabileceği görülüyor. Uygulanacak aşının kodu da evvela düzene okutuluyor. Diyelim ki aşının rastgele birlikte halde süresi geçtiyse meslek filhakika 'kırmızı' ikaz veriyor ve o aşı uygulanmıyor."
Kara, aşı taşınırken yahut dolaptaki muhafazası esnasında rastgele maslahat olması biçiminde de sistemin al ikaz verdiğini anlatarak aşıların üstündeki etiketten çoğalma sistemin ehemmiyetli bulunduğunu vurguladı.
"Aşı peyda etmek dair lütfen akıl etmeyelim"
Prof. Dr. Kara, "Aşı peyda etmek dair lütfen akıl etmeyelim. Bugün evren geneline baktığımızda tahminî 9 bilyon düze pandemi aşısı uygulandı ve emin oldukları görüldü. Artık içimiz şen olsun." çağrısında bulundu.
Aşının seyrek istenmeyen etkilerinin görülebileceğini aktaran Kara, "Türkiye evren genelinden hâlâ er anımsatma dozu yürütüm şansına erbap oldu. Avrupa, anımsatma dozunda birlikte hacim geciktiği düşüncesince aşırı efdal olay rakamları oldu. Türkiye buna er çağda başladığı düşüncesince kişilerin sezon nedeniyle bağlı ortamlarda hâlâ birlikte tomar kalmış olduğu hakeza birlikte çağda olay sayılarında aşırı iri itila yok. Kendimizi destek peyda etmek düşüncesince lütfen anımsatma dozlarımızın süresini lütfen geçirmeyelim." şeklinde konuştu.
Kara, vatandaşların umumi kendisine aşılar ve başka kâffesi mamüllerin akıbet istimal geçmişine nazarıitibar etmesi, bu mevzuda birlikte endişesi var ise izinli insanlara danışmasının ehemmiyet taşıdığının altını çizdi.
