İstanbul
.w3-content { max-width: 100%; margin: auto;} .w3-tooltip, .w3-display-container {position: relative;} .w3-black, .w3-hover-black:hover { color: #fff!important; background-color: #000!important;} .w3-display-left { position: absolute; top: 50%; left: 0%; transform: translate(0%,-50%);-ms-transform: translate(-0%,-50%);} .w3-display-right { position: absolute; top: 50%; right: 0%; transform: translate(0%,-50%);-ms-transform: translate(0%,-50%);} .w3-btn, .w3-button {-webkit-touch-callout: none;-webkit-user-select: none; -khtml-user-select: none;-moz-user-select: none; -ms-user-select: none;user-select: none;} .w3-btn, .w3-button {border: none;display: inline-block;outline: 0;padding: 8px 16px;vertical-align: middle;overflow: hidden;text-decoration: none;color: inherit;background-color: inherit;text-align: center;cursor: pointer;white-space: nowrap;}
Yarım asırdır ayrımsız dükkanda takılara giranbaha taş mıhlıyor 
Yarım asırdır ayrımsız dükkanda takılara giranbaha taş mıhlıyor istanbul'da cevahircilik dendiğinde akla Kapalıçarşı gelirken, burada mıhlayıcı ustası arandığında da nice kişioğlu ayrımsız adı bulunak gösteriyor: Partam Derderyan.
Kuyumculukta eroin alaşımlarından işlenmiş yüzük, küpe, kolye üzere takıların gövdeleri dair taşların ayrı ayrı yöntemler kullanılarak takılmasına “mıhlama” deniyor.
Kapalıçarşı'da cevahircilik sanatının gelişmesinde ehemmiyetli noktayı bulunan zamanı Varakçı Han'ın en yaşlısı alegori tanıdık usta Partam Derderyan, ömrünü mesleğine adayan ustalar ortada arazi alıyor.
İstanbul'da 16 Şubat 1955'te doğan Derderyan, ilkokulu bitirdikten sonraları babasını kaybedince 12 yaşlarında Varakçı Han'da ustası Harutyun Mathatyan'ın beraberinde şakirt alegori çalışmaya başladı. Çıraklık ve kalfalık dönemlerinden sonraları yurtsal vazifesini namına getirip esasen ayrımsız dükkanda beceriklilik hazırlamaya başlayan, 55 senedir da ayrımsız dükkanda mıhlayıcılık eden Derderyan bu müddet zarfında, nice kalfa ve usta yetiştirdi.
"Hakikaten hem ustamdı tıpkı zamanda babamdı"
Tutkuyla ilişkin bulunduğu mesleğini, ömrü yettiği sürece bitmeme ettirmeyi düşünen Partam Derderyan, AA muhabirine, avlu öyküsünü ve mesleğinin inceliklerini anlattı.
Mesleğine babası üzere görmüş bulunduğu ustasının beraberinde şakirt alegori başladığını dile getiren Derderyan, şu şekilde konuştu:
"Başarılı birlikte öğrenciydim ancak ilkokulu bitirdikten sonraları imkansızlıktan okuyamadık. Annemin, ustamı yolda görmüş bulunduğu zaman, 'Oğlumu yanınıza alır mısınız? ' demesinin arkası sıra bu dükkanda şakirt alegori işe başladım. 1972'de babam rahmetlik oldu. Allah benim babamı aldı, namına ayrıksı birlikte ata verdi. Ustamı verdi. Hakikaten hem ustamdı tıpkı zamanda babamdı. Ustam Harutyun Mathatyan 2 ay evvela rahmetlik oldu. 12 yaşlarında buraya girdik ve 2 yıl yamaklık yaptım. Ondan sonraları elbette ki adım adım tezgaha oturmaya başladık. Bizim bu senelerde motorlar falanca baş döndürücü azdı ve tığ el matkabı çalışıyorduk. Ustalarımız bizlere motoru vermemişlerdi. Kalemle ilkin yuvalarımızı açmaya başladık. Çıraklık, kalfalık dönemimiz derken askere gidene derece bu dükkandaydım. Askerliğimizi yaptık, kalktık, geldik. Ondan sonraları ustam iklim dışına gitti ve bu dükkan bana kaldı."
Gençlerden teknolojiyi öğrendi
Dükkanda 50 yıllık aletleri bulunduğunu ve hala onları kullanmaya bitmeme ettiğini özetleyen Derderyan, laflarına şu şekilde bitmeme etti:
"Tabii devir ilerledikçe tığ de yaşımızı almaya başladık. Yeni teknolojiler çıkmaya başladı. Bizim çıraklığımızda, ustamızdan gördüğümüz şeylerle dünkü teknolojiler baş döndürücü farklı. Dedim ki 'Ben bunları öğrenemezsem, bu mesleğimi bitmeme ettiremeyeceğim.' Onun düşüncesince gittim küçük evlatların yanına, dedim ki 'Çocuklar ne mümkün bana bunları öğretin. Şimdi siz ustasınız ego çırağım.' Oturdum yanlarına dünkü teknolojiyi öğrendim ve bugünkü bir vaziyete geldik baş döndürücü şükür. Eğer ego bunları yapamasaydım elhak şu anda dükkanda bile olamazdım. Yani kapatmam lazımdı şayet ona fut uydurmamış olsaydım. Şimdi herhangi birlikte şeyi gözümüz düşkün yapabiliyoruz. Senelerin vermiş bulunduğu elbette ki birlikte deneyim var. Kapalıçarşı'da naçizane söyleyeceğim, yüzü sıcak birlikte ustayız. Hiç hiç kimseye birlikte şer yahut kusur yapmadık. Onun düşüncesince de 55 senedir ayakta durabiliyoruz."
Usta Partam Derderyan, mıhlama sanatının tarihini de şu laflarla anlattı:
"Mıhlama sanatı yüzük, küpe, bilezik, broş üzere mevrut halis muhlis işlerin dair takılan taşların sanatıdır. Topkapı Sarayı'nda padişahın tahtına ahcar mıhladıklarını görüyoruz. O senelerde ayrım taş müstear sanatı vardı. Size birlikte yüzük oyunu oyunu gösteriyorum. Bu yüzüğün kenarları hapis ve bunların hepsine taş konacak. Şimdi şu yüzüğü bu halde gördüğünüzde tek nesne anlamıyorsunuz. Ama iş bittikten, ahcar konulduktan sonraları iş meydana çıkıyor ve o saat 'ne güzel' diyorsunuz."
"Atölyemde sabahleyin oturuyorum, şeb ezanı kalkıyorum"
Mesleğini doğacak nesillere yansıtmak düşüncesince terbiye verdiğini de tamlayan Derderyan, öğrencilerine tetik olmaları düşüncesince evvel ilkin bakırda çalıştırarak egzersiz yaptırdığını kaydetti.
Öğrencileri ortada baş döndürücü yeteneklilerin bulunduğunun altını çizen Derderyan, "Bunların hepsinin yaşı büyük. Biz çocuktuk atölyeye girdiğimiz vakit. Bize ustalarımız birlikte nesne dediği saat anlayamıyorduk. Ne bulunduğunu bilmiyorduk zira çocuktuk. Bir şeyler söylüyorlardı, 'Oğlum şurası şu şekilde yap, bunu hakeza yap.' Fakat aklınız ermiyordu. Ama gündeş gençlere, talebelerime birlikte nesne anlattığım vakit, bütünü eke insanlar, bütünü okumuş, bütünü darülfünun öğrenimli insanlar, dediklerimi birlikte seferde olmasa da ikinci yol gerçeklenmiş anlıyorlar. Kendilerine iş yaşamlarında lüzumlu bulunan şeylerin hepsini öğreniyorlar." ifadelerini kullandı.
İyi birlikte usta olmanın niteliklerini özetleyen Derderyan, "Bizim zamanımızdaki mıhlama ile gündeş ortada da ayırt var. Çünkü uygulayım bilimi ilerledi. Şimdi mikroskopla bu işi eden gençlerimiz var. Artık bizim yaşımız ilerlediği düşüncesince mikroskopla çalışamıyoruz ve şahıs gözlüklerimizle mesleğimizi bitmeme ettiriyoruz. Hakikaten gözlerimiz baş döndürücü yoruluyor. Atölyemde sabahleyin oturuyorum, şeb ezanı kalkıyorum. Kendi gözlüklerimizle yapabildiğimiz derece işlerimizi bitmeme ediyoruz." niteleyerek konuştu.
"İyi birlikte usta edinmek düşüncesince dürüstlük, faaliyet ve emniyet önemlidir"
Partam Derderyan, dobra birlikte usta edinmek düşüncesince dürüstlüğün yiyecek bulunduğunu vurgulayarak, laflarını şu şekilde tamamladı:
"İlk ilkin işinizi seveceksiniz. Bizim işimiz dayanak işi. Bir elan dünyaya gelsem gene bu mesleği yaparım. Müşterinin size güvenmesi şart. Tabii ki mesleğinizi dobra yürütme etmeniz de lazım. Bugün bizlere alıcılarımız geliyor, birlikte dünyalık bırakıyor. Güven sağlamışım ki o insanoğlu bu mülkü gelip buraya bırakıyor. Yani bugün şayet Kapalıçarşı'da isminiz kötüye çıkmışsa ağzınızda kuş tutsanız nafile. İyi birlikte usta edinmek düşüncesince dürüstlük, faaliyet ve emniyet önemlidir. Eğer birlikte kişide bu 3 nesne var ise ardı teferruattır. İyi ki bu dükkandayım ve dobra ki ustamın hatıralarıyla yaşıyorum. Bundan sonraları da ömrümüz nereye derece masraf bilmiyorum. İşimizi hazırlamaya bu halde bitmeme edeceğiz. Ben burada Kapalıçarşı'da Varakçı Han da Partam Usta'yım."
